انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
2
2019
02
20
بهره وری آب کشاورزی در استان خراسان رضوی (وضعیت موجود، روشهای ارتقاء، چشمانداز توسعه)
1
10
FA
سید ابوالقاسم
حقایقی مقدم
استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
sahm51@yahoo.com
حسین
دهقانی سانیج
دانشیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
dehghanisanij@yahoo.com
بهرهوری فیزیکی آب عبارت از نسبت عملکرد محصول به حجم آب مصرفی است. در این مقاله میانگین عملکرد سال 1396 در تمامی شهرستانهای استان خراسان رضوی برای محاسبه عملکرد در هکتار محصولات (صورت کسر بهرهوری آب) استفاده شد. برای آب مصرفی هر محصول در واحد هکتار (مخرج کسر بهرهوری آب)، از اعداد برآورد شده توسط کارشناسان معاونت تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان و یافتههای تحقیقاتی موجود بهره گرفته شد. نتایج نشان داد بهرهوری آب در محصولات زراعی و باغی استان در وضع موجود 2/1 کیلوگرم بر مترمکعب میباشد که طی یک برنامه 5 و 10 ساله برای ارتقاء به اعداد 55/1 و 9/1 کیلوگرم بر مترمکعب هدفگذاری انجام گردید. برای دست یافتن به اهداف برنامه میانمدت ارتقاء بهرهوری آب کشاورزی در استان خراسان رضوی، ۶ برنامه کلان شامل: توسعه سامانههای نوین آبیاری، اصلاح و بهبود روشهای آبیاری سطحی، اصلاح الگوی کشت، توسعه کشتهای گلخانهای، اصلاح و بهبود مکانیزاسیون و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی در نظر گرفته شد. در برنامه کوتاهمدت ارتقاء بهرهوری آب کشاورزی استان خراسان رضوی علاوه بر ۶ برنامه کلان دهساله، 6 برنامه کلان شامل: تغذیه و حاصلخیزی خاک، بهنژادی، بهزراعی و بهباغی، آموزش و ترویج، توسعه کشاورزی حفاظتی و بهبود تجارت و بازار محصولات کشاورزی پیشنهاد شده است.
ارتقاء,برنامه,بهرهوری آب,خراسان رضوی,کشاورزی
https://wmaj.iaid.ir/article_93181.html
https://wmaj.iaid.ir/article_93181_cfae7862cafdfb398e6319c01f234e55.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
2
2019
02
20
برآورد تأثیر مقدار آب مصرفی بر بهرهوری آب و شکاف عملکرد برنج با استفاده از تصاویر ماهواره لندست و مدل رشد گیاهی (مطالعه موردی: شبکه سفیدرود)
11
18
FA
مجتبی
رضایی
0000-0002-5539-2131
استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
mrezaeii@yahoo.com
مجید
وظیفه دوست
استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه گیلان
ناصر
دواتگر
موسسه تحقیقات برنج کشور. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
ابراهیم
امیری
استاد گروه مهندسی آب، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
علی
شاه نظری
استاد گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمود
رائینی سرجاز
گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مدلهای رشد گیاهی ابزار تعمیم نتایج تحقیقات آب از سطوح کوچک به سطوح بزرگ را در اختیار میگذارد. در این شرایط استفاده از سنجشازدور برای کاهش خطای ناشی از تغییرات مکانی در سطوح وسیع لازم است. پژوهش حاضر برای بهینه نمودن میزان مصرف آب در شالیزارهای استان گیلان با استفاده از ترکیب مدل رشد گیاهی CERES-Rice و تصویر ماهواره لندست انجام گرفته است. ابتدا مدل با اطلاعات طرحهای نقطهای واسنجی شد، سپس دقت برآورد عملکرد توسط این مدل در 110 مزرعه شالیکاران شهرستان صومعهسرا ارزیابی شد. در قدم بعدی با استفاده از اطلاعات تصاویر ماهواره مدل واسنجی مجدد شد و در همان اراضی ارزیابی گردید و میزان عملکرد هر روش باهم مقایسه گردید. درنهایت با استفاده از مدل، میزان بهرهوری آب در منطقه در 5 سناریو مصرف آب به دست آمد. نتایج بیانگر این است که با مصرف آب 400 میلیمتر در طول فصل رویش حداکثر بهرهوری آب به دست میآید. میانگین بهرهوری آب مبتنی بر مصرف آب در دوره رشد برنج برابر 65/0 کیلوگرم در مترمکعب میباشد. در مناطق وسیعی عملکرد واقعی کمتر از عملکرد پتانسیل میباشد. این مناطق که درمجموع حدود 80 درصد از اراضی منطقه را شامل میشوند.
سنجشازدور,شالیزار,لندست,مدل
https://wmaj.iaid.ir/article_93182.html
https://wmaj.iaid.ir/article_93182_14b9432a433f333d8fe6a21dc873bbc8.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
2
2019
02
20
کاربرد اینترنت اشیا در آبیاری هوشمند
19
28
FA
زینب
سجودی
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
فرهاد
میرزایی
دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران
حسین
سجودی
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر، دانشکده مهندسی کامپیوتر، دانشگاه صنعتی شریف
کمبود آب و کاهش آن، یکی از بزرگترین مشکلات کنونی بشر است. این مسئله در کشورهایی که در مناطق گرم و خشک قرار دارند بیشتر قابللمس و درک میباشد. در هر روش آبیاری چه نوین و چه سنتی، زمان آبیاری مزارع از اهمیت ویژهای برخوردار است. بسیاری از گیاهان زراعی به دلیل کم آبیاری یا بیشآبیاری بهاندازه مطلوب رشد نکرده و عملکردشان کاهش پیدا میکند. دلیل عمده این مشکل کاهش رطوبت خاک و نرسیدن آب بهموقع به محصول است. یکی از قدمهای مؤثر جهت مقابله با این مسئله، مصرف بهموقع و بهاندازه آب است. یکی از روشهایی که در افزایش راندمان مصرف آب در بخش آبیاری اهمیت دارد استفاده از سیستمهای هوشمند آبیاری در مزرعه است که بهطور دقیق رطوبت خاک مزارع و وضعیت آبوهوا را تعیین میکند. سامانههای مدیریت آبیاری هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا میتوانند در دستیابی به مصرف بهینه آب و کشاورزی دقیق کمک کنند. در این مقاله سامانه آبیاری هوشمند معرفیشده و نقش فناوریهای نوین (اینترنت اشیا) در آن بررسی میشود.
آبیاری هوشمند,اینترنت اشیا,کمبود آب,کشاورزی
https://wmaj.iaid.ir/article_93183.html
https://wmaj.iaid.ir/article_93183_beff177c062a700a927977c331ed43bf.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
2
2019
02
20
تأثیر برداشت از آبهای زیرزمینی بر درآمد کشاورزان مناطق بیابانی و غیر بیابانی ایران
29
36
FA
مریم
احسانی
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی- اقتصاد کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا
نادر
مهرگان
دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا.
حمید
بلالی
دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا.
آب یکی از ارزشمندترین منابع طبیعی و یکی از نهادههای اصلی تولید محصولات کشاورزی است. کشاورزی به علت وابستگی شدید به طبیعت، بزرگترین مصرفکننده منابع آبی در بیشتر کشورهاست. لذا امروزه مدیریت آب در این بخش نقش مهمی را در مصرف منابع آب کشورها ایفا میکند. در نواحی خشک و نیمهخشک مانند اکثر نقاط ایران به دلیل کمبود آب سطحی از منابع آب زیرزمینی استفاده میشود. این پژوهش به بررسی و مقایسه اثرات ناشی از افت سطح آبهای زیرزمینی بر درآمد کشاورزان نواحی روستایی ایران، نواحی بیابانی و نواحی غیر بیابانی آن طی سالهای 1389 تا 1393 میپردازد. بدین منظور، تخمین توابع تولید (تابع تولید کاب-داگلاس) محصولات کشاورزی با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی و بسته نرمافزاری Eviews صورت گرفت. نتایج نشان داد ازآنجاکه کشاورزی در مناطق خشک و بیابانی ایران به دلیل کمبود بارندگی و منابع آب سطحی ناچیز، مستلزم استفاده از منابع آب زیرزمینی بیشتری است، تأثیر محدودکنندگی آبهای زیرزمینی بر تولید و درآمد در نواحی بیابانی ایران، بسیار بیشتر از نواحی غیر بیابانی آن بوده و کاهش این منابع در طول زمان، باعث کاهش بیشتر درآمد کشاورزان این مناطق میشود.
آب زیرزمینی,آبیاری,درآمد کشاورزان,محدودیت آب,نهاده های تولید
https://wmaj.iaid.ir/article_93184.html
https://wmaj.iaid.ir/article_93184_eea83fecfe5115e7de0129920cc10c38.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
2
2019
02
20
نیاز آبی و ضرایب گیاهی گلگاوزبان اروپایی در شهرستان رشت
37
42
FA
علیرضا
سیف زاده
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
محمدرضا
خالدیان
0000-0001-9817-679X
دانشیار و عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان و گروه پژوهشی مهندسی آب و محیطزیست پژوهشکده حوزه آبی دریای خزر، رشت
khaledian@guilan.ac.ir
محسن
زواره
دانشیار و عضو هیات علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
پریسا
شاهین رخسار
https://orcid.org/00
عضو هیات علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.
pshahinrokhsar@yahoo.com
آگاهی از نیاز آبی گیاهان و برآورد تبخیر-تعرق یکی از ملاحظات اساسی برای افزایش بهرهوری آب و مدیریت آن است. با توجه به اهمیت مسئله آب در بخش کشاورزی، اندازهگیری دقیق نیاز آبی انواع محصولات کشتشده ضروری است. اگرچه نیاز آبی اغلب محصولات توسط فائو گزارششده است اما نیاز آبی بسیاری از گیاهان دارویی ازجمله گلگاوزبان که کشت آنها در کشور رو به افزایش است، موردبررسی قرار نگرفته است. یکی از روشهای تعیین آب موردنیاز گیاهان درصورتیکه بتوان ورودیها و خروجیهای سیستم را اندازهگیری کرد روش بیلان آب و استفاده از میکرولایسیمتر است. در این راستا پژوهشی باهدف اندازهگیری نیاز آبی گلگاوزبان اروپایی با استفاده از میکرولایسیمتر انجامگرفته است. گیاهان درون میکرولایسیمتر در خارج از محیط گلخانه و در شرایط طبیعی مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گیلان کشت شدند. حجم آب ورودی و آب خارجشده از میکرولایسیمتر اندازهگیری شدند. تبخیر-تعرق گیاه مرجع با استفاده از دادههای ایستگاه هواشناسی مرکز تحقیقات کشاورزی رشت و نرمافزار کراپوات که از روش پنمنمانتیث بهره میگیرد، برآورد شد. در مرحله بعد، ضرایب گیاهی گلگاوزبان در طول دوره رشد گیاه از نسبت تبخیر-تعرق اندازهگیری شده گلگاوزبان و تبخیر-تعرق مرجع محاسبهشده بهدست آمد. نتایج نشان داد که نیاز آبی گلگاوزبان اروپایی در مراحل ابتدایی، میانی و انتهایی بهترتیب 66/0، 35/1 و 23/1 میلیمتر در روز و ضرایب گیاهی آن به ترتیب 2075/0، 3403/0 و 29/0 میباشد.
تبخیر-تعرق,گیاه دارویی,مدیریت آبیاری,میکرولایسیمتر
https://wmaj.iaid.ir/article_93186.html
https://wmaj.iaid.ir/article_93186_d50bf8e027abff61db2d8a852ec7ae91.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
2
2019
02
20
تأثیر پوشش کانال بر میزان نشت آب در کانالهای آبیاری دشت کازرون با دو روش اندازهگیری مستقیم
43
52
FA
محسن
مومن زاده
دانشآموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد
محمدعلی
شاهرخ نیا
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
پوشش کانالهای آبیاری باعث کاهش میزان نشت کانال میگردد؛ اما در تحقیقات قبلی کمتر به بررسی تأثیر پوشش کانال بر میزان نشت پرداختهشده است. بهمنظور بررسی میزان تأثیر پوشش کانالهای آبیاری در کاهش نشت، تحقیقی در دشت کازرون استان فارس انجام گردید. در این آزمایش میزان نشت آب در سه کانال آبیاری منطقه، قبل و بعد از پوشش نمودن کانال اندازهگیری گردید. برای اندازهگیری نشت از دو روش جریان ورودی ـخروجی و روش حوضچهای استفاده شد. مقایسه نشت آب کانالها و روشهای اندازهگیری نشت با استفاده از آزمون آماری t نیز انجام شد. نتایج نشان داد که با پوشش نمودن سه کانال خاکی موردبررسی، بهطور متوسط 7/94 درصد از میزان نشت کاسته شد. این میزان کاهش معادل 342/0 مترمکعب بر روز بر مترمربع از کانالها بوده که میزان قابلتوجهی است. ازنظر آماری دو روش اندازهگیری نشت حوضچهای و دبی ورودی - خروجی تفاوت معنیداری باهم نداشتند. تفاوت نشت بین کانالهای پوشش شده و پوشش نشده معنیدار بود؛ بنابراین پوشش نمودن کانالهای سنتی منطقه میتواند به میزان قابلتوجهی در کاهش تلفات آب مؤثر باشد.
روش دبی ورودی - خروجی,روش حوضچهای,دشت دادین,کانال پوشش نشده,کانال پوشش شده
https://wmaj.iaid.ir/article_93187.html
https://wmaj.iaid.ir/article_93187_38ae0102ba9344c6dc6f0c96344dc134.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
2
2019
02
20
برنامهریزی آبیاری کلزا با استفاده از مدل AquaCrop در دشت قزوین
53
64
FA
اصلان
اگدرنژاد
استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
نیازعلی
ابراهیمی پاک
دانشیار، بخش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
آرش
تافته
استادیار، بخش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
محسن
احمدی
دانشآموخته دکتری آبیاری و زهکشی
برنامهریزی آبیاری بهینه میتواند به عملکرد مناسب و سود مکفی کمک نماید. بدین منظور، برای برنامهریزی آبیاری گیاه کلزا، از مدل AquaCrop استفاده شد. در ابتدا مقادیر بهینه آب آبیاری برای حصول بیشترین عملکرد (Im) و سود اقتصادی (Iw) تعیین شدند. سپس با استفاده از این مقادیر، دوازده سناریوی مختلف کمآبیاری (T12-T1) برای هر کدام از مقادیر Im و Iw توسط مدل واسنجی شدهی AquaCrop شبیهسازی شد. نتایج نشان داد که مقادیر Im و Iw به ترتیب برابر با 53 و 45 سانتیمتر بود. بیشترین عملکرد در تیمار آبیاری کامل (FI) برای هر دو مقدار Iw (2432 تن بر هکتار) و Im (2496 تن بر هکتار) به دست آمد. بالاترین کارایی مصرف آب با کاربرد Im در تیمارهای T8، T11 و T6 به ترتیب با مقادیر 65/0، 63/0 و 58/0 کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد. در عمق Iw، بالاترین کارایی مصرف آب برابر با 33/0، 37/0 و 38/0 مترمکعب بر ثانیه به دست آمد. براساس این نتایج، تیمارهای T8، T11 و T6 به دلیل کارایی مصرف آب بالا و عملکرد قابلقبول (به ترتیب با 1832، 1566 و 1876 تن بر هکتار در آبیاری با Im و 1264، 1169 و 1189 تن بر هکتار در آبیاری با Iw) توصیه میشوند.
عمق بهینه آب آبیاری,قطع آب آبیاری,مدلسازی گیاهی,مدیریت آبیاری
https://wmaj.iaid.ir/article_93188.html
https://wmaj.iaid.ir/article_93188_d2f73d265ddde9ec4f09466425c71b81.pdf