انجمن آبیاری و زهکشی ایرانمدیریت آب در کشاورزی2476-45314220180220Leaching and Reclamation of Saline and Sodic Soils, Part II: Effect of Environmental and Systematic Factors on Land Leaching Methodآبشویی و اصلاح اراضی شور و سدیمی، بخش دوم: اثر عوامل محیطی و سیستمی بر روش های آبشویی اراضی11287607FAمجید شریفی پوراستادیار گروه مهندسی آب دانشگاه لرستانعبدعلی ناصریعضو هیئت علمی گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهوازعبدالرحیم هوشمندعضو هیئت علمی گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهوازعلیرضا حسن اقلیدانشیار مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانهادی معاضدعضو هیئت علمی گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه شهید چمران اهوازJournal Article20170715Saline irrigated lands are expanding in Iran. Developing irrigation and drainage networks in salt affected soils in south Khuzestan will increase the quantity of saline irrigated lands. Continues and intermittent leaching are the usual methods for reclamation of salt affected soils in arid and semi-arid areas. By intermittent leaching, salts could be diffuse to the outer side of the aggregates in the drainage period and will be leached in the next round of water application. The part one of these series of papers was about the reviewing theoretical and mathematical concepts of salt transports in soil. In this part, applied aspects of salt leaching, considering interruption and water quality will be investigated. Effectiveness of surface and pressurized irrigation methods on salt leaching and their salt distribution patterns, considerations of leaching with saline water, factors which affected intermittent and continues leaching (evaporation, hydraulic conductivity, existence of plants and sodification) and a view to the world and Iran literatures are the main subjects of the paper.سطح اراضی شورِ تحت آبیاری در ایران در حال گسترش است. در جنوب استان خوزستان و حتی در اراضی واقع در طرحهای توسعه شبکههای آبیاری و زهکشی در نواحی مختلف کشور نیز چنین شرایطی به چشم میخورد. روشهای معمول آبشویی خاکهای شور در مناطق خشک و نیمهخشک جهان، روشهای آبشویی متناوب و پیوسته با آبیاری سطحی است. با آبشویی متناوب، به صورتی که فرصت زهکشی نیمرخ خاک ایجاد شود، املاح میتوانند به سطح خارجی خاکدانهها پخشیده شوند. حتی اگر جریان در خلل و فرج درشت وجود نداشته باشد، طی دور بعدی آبشویی، این املاح بهراحتی به جریان بین خاکدانهای پخشیده شده و به سهولت آبشویی میگردند. آنچه در قسمت اول این مقاله ارائه شد<sup>4</sup>، مروری بود بر مفاهیم نظری و ریاضی انتقال املاح در خاک. در این بخش، جنبه کاربردی آبشویی املاح، با توجه ویژه به اثر انقطاع جریان و کیفیت آب مورد بررسی قرار میگیرد. در استفاده از روشهای آبیاری بارانی و قطرهای برای آبشویی نمکها، هرچند جریان غیراشباع در خاک ایجاد شده و هدر رفت آب از میان خلل و فرج درشت خاک به حداقل میرسد، لیکن آبشویی با آبیاری قطرهای به دلیل پخش موضعی آب در خاک، منجر به تشکیل پهنههای نامنظم شوری میشود. انباشتن آب بر سطح خاک با آبیاری سطحی، عملیات معمول در آبشویی خاکهای شور است که بر اساس نتایج تحقیقات، با آبشویی متناوب میتوان راندمان آن را افزایش داد. البته عوامل متفاوتی بر کارایی آبشویی متناوب در مقایسه با آبشویی پیوسته مؤثر است، ازجمله: تبخیر، هدایت هیدرولیکی و وجود گیاه بر سطح خاک که در مقاله به بررسی اثر این عوامل بر فرآیند آبشویی پرداخته خواهد شد. همچنین، مروری بر نتایج برخی پژوهشهای انجام شده در جهان و ایران نیز ارائه میشود.https://wmaj.iaid.ir/article_87607_2f1245a47b5a86c602e167853d068c64.pdfانجمن آبیاری و زهکشی ایرانمدیریت آب در کشاورزی2476-45314220180220Climate Change and Its Adaptation Measures for Agricultureتغییر اقلیم و راهکارهای سازگاری با آن در کشاورزی132687618FAنادر حیدریدانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی؛ سازمان تحقیقات، آموزش، و ترویج کشاورزی؛ البرز، ایران.Journal Article20171231Climate change is a reality which is occurring in most of the world countries, e.g. Iran. Increase in Greenhouse gases (mainly CO<sub>2</sub>), air temperature rise, and variability (mostly decrease) in precipitations are parameters of climate change which will affect greatly crop yield, crop water requirement, and crop production in agricultural sector in future. Therefore study of its impacts on agriculture and also the methods of adaptation to this phenomenon in agriculture, in regard to crop production, water consumption, and food security issues, are crucial. Among the different approaches and measures of adaptation to climate change are changes in crop type and cropping pattern together with breeding of crop cultivars resistance to different environmental stresses (e.g., drought, heat, and salinity) are of important ones. The current paper provides an analytical review of important international and national references on the impacts of climate change on agricultural crops from the heat stress, water requirement, response of crop to atmospheric CO<sub>2</sub>, and overall crop water use efficiency and production aspects in agriculture. Moreover, some measures and policies on adaptation to climate in agriculture are provided.تغییر اقلیم واقعیتی است که در بیشتر مناطق جهان و ازجمله کشور ایران در حال وقوع است. افزایش گازهای گلخانهای (بهطور عمده گاز دیاکسیدکربن)، افزایش دما و نوسانات بارش از مؤلفههای تغییر اقلیم میباشند که عملکرد محصولات زراعی و در مجموع تولید در بخش کشاورزی را در آینده دستخوش تغییرات زیادی خواهد نمود. شناخت تأثیرات این پدیده بر گیاهان زراعی و تأثیر آنها بر عملکرد محصول و همچنین شناسایی راهکارهای سازگاری با این پدیده در بخش کشاورزی ازلحاظ مسائل مصرف آب، تولید و تأمین امنیت غذایی کشور حائز اهمیت است. در میان روشهای سازگاری با تغییر اقلیم تغییرات در نوع محصول و الگوی کشت و تولید یا ایجاد ارقام محتمل به تنشهای محیطی (خشکی، شوری، گرما -حرارتی) نقش مهمی ایفا مینمایند. در این مقاله با مطالعه و جمعبندی منابع معتبر جهانی و داخلی اثرات تغییر اقلیم بر محصولات زراعی، از جنبههای تنشهای حرارتی، افزایش نیاز آبی، واکنش گیاهان به گاز CO<sub>2</sub> و درمجموع کارایی مصرف آب و تولید در بخش کشاورزی شناسایی و بحث شده و همچنین روشها و راهکارهای مواجهه و سازگاری با آن به همراه تعدادی راهکار در این زمینه ارائهشده است.https://wmaj.iaid.ir/article_87618_1979100f774773cad65c2a9ccd52ffc2.pdfانجمن آبیاری و زهکشی ایرانمدیریت آب در کشاورزی2476-45314220180220Methods of Seepage Estimation in Canals and Evaluation of Seepage and Distribution Efficiency in Doroodzan Irrigation Systemروشهای برآورد نشت در کانالها و بررسی نشت و راندمان توزیع در شبکه آبیاری درودزن273687619FAمحمدعلی شاهرخ نیااستادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایرانعبدالمطلب علیان غیاثیکارشناس ارشد بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.Journal Article20171024Because of limited water resources in Iran, decrease the water seepages and increase the water are necessary. Water productivity and the management conditions of irrigation and drainage systems shows that more attention should be paid to this subject. Doroodzan irrigation and drainage network is one of Iranian modern irrigation and drainage networks. This network irrigates Marvdasht plain fertile farms. There are not enough field studies about seepage losses in the related irrigation canals. In this study the previous experiences on seepage estimation is mentioned. The seepage losses were measured in 12 tertiary irrigation canals located on the four main irrigation districts in Dorooodzan irrigation network. Seepage values were measured using inflow outflow method using a flow velocity meter. The values of seepage and evaporation losses was about 488500 and 335900 cubic meter per day, with and without considering the canals continued to the left and right bank canals. The average distribution efficiency in tertiary and quaternary canals was about 81 percent. About 15 percent of the delivered water in the beginning of the system was wasted in tertiary and quaternary canals due to seepage and evaporation losses. Therefore, it is suggested to use these seepage and distribution efficiency rates to raise the water delivery performance in Doroodzan irrigation system.با توجه به کمبود منابع آب در کشور، کاهش تلفات و افزایش بهرهوری مصرف آب در کشاورزی امری ضروری است. مدیریت و بهرهوری مصرف آب ضعیف در شبکههای آبیاری و زهکشی نشان میدهد که این بخش نیاز به توجه ویژه دارد. شبکه آبیاری و زهکشی درودزن فارس یکی از شبکههای آبیاری و زهکشی مدرن کشور است که دشت حاصلخیز مرودشت که یکی از قطبهای کشاورزی استان میباشد را تغذیه مینماید. تاکنون بررسی میدانی کمی در خصوص میزان نشت آب و راندمان توزیع در کانالهای آبیاری این شبکه انجامگرفته است. در این پژوهش تجربیات پژوهشهای قبلی در مورد روشهای برآورد میزان نشت آب در کانال آورده شد. میزان نشت و راندمان توزیع آب در کانالهای آبیاری درجه 3، در چهار منطقه اصلی آبیاری شبکه اندازهگیری گردید. جمعاً 12 کانال و در هر کانال در سه بازه اندازهگیریها انجام شد. میزان نشت آب با استفاده از روش دبی ورودی خروجی و به کمک میکرومولینه برآورد شد. راندمان توزیع آب نیز با توجه به میزان نشت و نسبت دبی خروجی به ورودی شبکه توزیع برآورد گردید. میزان تلفات نشت و تبخیر در شبکه درودزن با و بدون احتساب ادامه کانالهای سمت چپ و سمت راست به ترتیب حدود 488500 و 335900 مترمکعب بر روز بود. راندمان توزیع آب در کانالهای درجه 3 و4 حدود 81 درصد برآورد گردید. بهطور متوسط حدود 15 درصد از آب رهاسازی شده در اثر نشت و تبخیر در کانالهای درجه 3 و 4 تلف گردیده است. بنابراین توصیه میشود بهمنظور بهبود مدیریت شبکه درودزن، میزان تحویل آب در نقاط مختلف را با توجه به مقادیر نشت و راندمانهای برآورد شده تعیین نمود.https://wmaj.iaid.ir/article_87619_2e11b3eef585cfe6f043df34c18b0cca.pdfانجمن آبیاری و زهکشی ایرانمدیریت آب در کشاورزی2476-45314220180220Improvement of Solid Set Sprinkler Irrigation System Performance in Fars Provinceارتقاء اثربخشی و عملکرد سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت در منطقه فارس374487620FAسید ابراهیم دهقانیانمربی پژوهش، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایرانحسین دهقانی سانیجدانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانمحمد مهدی نخجوانی مقدماستادیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانJournal Article20171128In recent years, due to the rapid growth of solid set sprinkler irrigation system with moving sprinklers, it is necessary to continuously evaluate and monitor the implemented systems and use the results to improve their performance in the country. In this study, the performance of a solid set sprinkler irrigation system was evaluated in the number of farms of Fars province. Based on experimental data, changing the system from surface irrigation to sprinkle irrigation reduced water consumption by 42% in the field products, and increased cropping area in region which were not under water stress. Most of the farms were located in windy areas, and the average wind drift loss was 16%. The Average amount of Christiansen uniformity (CU) was 63%. According to the distribution uniformity values, evaluated systems were classified in the three levels of unacceptable, poor, and as relatively good. The average amount of PELQ was 52% which was at unacceptable level. In general, the weakness in the design, implementation and management of selected systems were the reasons for the low values of measured parameters. Which can be specifically referred to as; irrigation in a windy climate, using of the number of sprinklers more than the design limits, using of two or three sprinklers on each wing, low quality of equipment. Considering the mentioned issues was recommended to improve the performance of irrigation system.
در سالهای اخیر با توجه به رشد شتابان سامانههای آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک در کشور نیاز است تا بهصورت مداوم سامانههای اجراشده ارزیابی و پایش شوند و نتایج آن برای ارتقاء عملکرد آنها بکار گرفته شود. در مطالعه حاضر عملکرد سیستم آبیاری بارانی از نوع کلاسیک ثابت در تعدادی از مزارع استان فارس ارزیابی شد. نتایج نشان داد تغییر سامانه از آبیاری سطحی به آبیاری بارانی باعث کاهش 42 درصدی مصرف آب در محصولات صیفی در مزارع موردبررسی شد و به سطح زیر کشت در مناطقی که با کمآبی مواجه نبودهاند، اضافهشده است. اکثر مزارع موردبررسی در مناطق بادخیز بودند و متوسط تلفات بادبردگی برابر 16 درصد و مقادیر متوسط یکنواختی پخش آب 63 درصد بود، ازنظر مقادیر یکنواختی پخش بهدستآمده، سامانههای ارزیابیشده به سه گروه غیرقابلقبول، ضعیف و نسبتاً خوب دستهبندی شدند. میانگین راندمان پتانسیل کاربرد در سامانههای انتخابی 52 درصد بود که غیرقابلقبول است. ضعف طراحی، اجرا و مدیریت از دلایل پایین بودن مقادیر پارامترهای اندازهگیری شده، بودند که بهطور خاص میتوان به آبیاری در شرایط باد، استفاده از تعداد آبپاش بیشتر از حد مجاز طراحی، استفاده از دو یا سه آبپاش روی هر بال، کیفیت پایین لوازم و تجهیزات مورداستفاده اشاره کرد که رعایت آنها برای ارتقاء عملکرد سیستم آبیاری توصیه گردید.https://wmaj.iaid.ir/article_87620_2c919b1afa999e90c1f1493331af6900.pdfانجمن آبیاری و زهکشی ایرانمدیریت آب در کشاورزی2476-45314220180220The Water Market and its Promise for Managing Water Demandبازار آب و وعدههای آن برای مدیریت تقاضای آب455287621FAاصغر طهماسبیاستادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.فاطمه عسکری بزایهمحقق بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.Journal Article20180130Existing water governance systems suggest a lot of inefficiencies in managing water scarcity, creating potentially severe risks for many aspects of societies and economies.Water markets are a relatively new and increasingly popular tool for coping with water challenges. They allow the voluntary exchange of water between buyers and sellers. This paper, with the review-analytical approach, introduces the new water management paradigm- demand-driven management - focuses on market-based water demand management, its implications and features, and outlines the potential of this approach to address the challenges of water scarcity. Strengthening and stimulating water saving; increasing access to water; improving community resilience; improving water and allocation efficiency; restoring water to nature; and improving accounting for water usage and availability,are the promises and benefits of a market approach to manage water demand and cope with the scarcity challenges.سیستمهای موجود حکمرانی آب حاکی از ناکارآمدیهای فراوانی در مدیریت کمیابی آب، ایجاد خطرهای احتمالی شدید برای بسیاری از جنبههای جوامع و اقتصادها هستند. بازارهای آب، ابزاری نسبتاً جدید و بهطور فزایندهای محبوب برای مقابله با چالشهای آب است. آنها تبادل داوطلبانه آب، بین خریداران و فروشندگان را امکانپذیر مینمایند. این مقاله با رویکرد مروری-تحلیلی ضمن معرفی پارادایم جدید مدیریت منابع آب-مدیریت مبتنی بر تقاضا- بر مدیریت تقاضای مبتنی بر بازار آب، مفاهیم و ویژگیهای آن و ارائه چشماندازی از پتانسیل این رهیافت برای مقابله با چالشهای کمیابی آب تمرکز نموده است. تقویت و تحریک صرفهجویی در آب؛ افزایش دسترسی به آب؛ بهبود انعطافپذیری در جامعه؛ بهبود بهرهوری آب و بهرهوری تخصیص؛ بازگرداندن آب به طبیعت؛ و بهبود حسابداری برای استفاده و دسترسپذیری آب از جمله وعدهها و مزایای رهیافت بازار آب برای مدیریت تقاضای آن و مقابله با چالشهای کمیابی موجود هست.https://wmaj.iaid.ir/article_87621_c8a05fa934637655fa1864014ca3195c.pdfانجمن آبیاری و زهکشی ایرانمدیریت آب در کشاورزی2476-45314220180220Application of Fine-Grained Particles in Bedding of Water Conveyance Canals to Reduce Seepage Losses in Hamedan-Bahar Plainکاربرد ذرات ریزدانه در بسترسازی کانالهای انتقال آب برای کاهش تلفات نشت در دشت همدان-بهار536287622FAرضا بهراملونویسنده مسئول، عضو هیئتعلمی (استادیار)- بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایرانJournal Article20170709Despite the progress made in identifying the various materials that can be used to lining of irrigation canals, a large parts of the country's irrigation canals are still unlined. On the other hand, last researches indicates that in some linings the expected target is not achieved and the amount of water loss in them is not significantly different from unlined canal. Therefore, it is necessary to evaluate the rate of water seepage losses in different bedsoil textures from the bed of the unlined canals and then, if necessary, linings should be carried out. The rate of water seepage losses in unlined irrigation canals and its relationship with the bedsoil textures in the Bahar plain from Hamedan province have been evaluated. For this purpose 6 unlined irrigation canals were selected. The technical characteristics, geometric dimensions and hydraulic parameters of the water flow were determined and the amount of water seepage losses measured with input-output method, in the early, middle and final stages of the agricultural season. Based on the average results, water seepage losses in selected canals are between 0.88 to 3.84 and averagely 2.38 m<sup>3</sup>/m<sup>2</sup>/day. The average seepage losses in the early, middle and final stages of the crop season are 2.61, 2.18 and 2.35 m<sup>3</sup>/m<sup>2</sup>/day. The evaporation losses with averaged of 0.01 m<sup>3</sup>/m<sup>2</sup>/day(to 0.3 percent of the total losses), were very small compared with seepage losses, and the remaining losses were due to seepage. The relationship between the amount of seepage from the substrate of the studied channels and the percentage of fine particles of the bedding soil (particles with diameter less than 0.75 mm) were extracted and presented as S<sub>loss</sub>=5.394*e<sup>-0.0299*Fine</sup>. According to this relation, if the fine particles of bedsoil of canals increases to 35 present, the water seepage losses from this canal decreases to less than 50 of the present value.علیرغم پیشرفتهای اتفاق افتاده در شناسایی مصالح متنوع که میتوانند در پوشش کانالهای آبیاری مورداستفاده قرار گیرند، هنوز بخشهای وسیعی از کانالهای آبیاری کشور بهصورت خاکی و بدون پوشش میباشند. از طرف دیگر تحقیقات بیانگر این است که در برخی از پوششها هدف مورد انتظار تأمین نگردیده و مقدار تلفات آب در آنها با کانال بدون پوشش اختلاف معنیداری ندارد. لذا ضروری است میزان تلفات نشت آب در بافتهای مختلف از خاک بستر کانالهای بدون پوشش مورد ارزیابی قرارگرفته و سپس بر اساس آنها در صورت نیاز برنامهریزی لازم جهت پوشش انهار انجام گردد. میزان نشت آب در کانالهای آبیاری بدون پوشش و رابطه آن با خاک بستر در حوضه آبریز دشت بهار از استان همدان مورد ارزیابی قرارگرفته است. برای این منظور ابتدا 6 مورد از کانالهای انتقال آب بدون پوشش در منطقه انتخاب گردیده، مشخصات فنی، ابعاد هندسی و پارامترهای هیدرولیکی جریان در آنها تعیین و مقادیر تلفات نشت آب به روش ورودی- خروجی در مراحل اولیه، میانی و پایانی فصل زراعی اندازهگیری شد. بر اساس نتایج متوسط تلفات نشت آب در کانالهای آبیاری بدون پوشش بین 68/0 تا 84/3 و بهطور متوسط 38/2 مترمکعب در مترمربع در روز میباشد. مقادیر متوسط تلفات نشت در مراحل اولیه، میانی و پایانی فصل زراعی به ترتیب 61/2، 18/2 و 35/2 مترمکعب در مترمربع در روز میباشد. تلفات تبخیر نسبت به تلفات نشت بسیار ناچیز بوده و بهطور متوسط 01/0 مترمکعب در مترمربع در روز بود که معادل 3/0 درصد از تلفات کل بوده و مابقی تلفات در اثر نشت از بستر و جدارههای کانالها بوده است. رابطه بین مقادیر نشت از بستر کانالهای موردبررسی و درصد ریزدانه خاک بستر (ذراتی با قطر کمتر از 075/0 میلیمتر) بهصورت Sloss=5.394*e<sup>-0.0299</sup>*<sup>Fine</sup> استخراج و ارائه گردید. مطابق این رابطه اگر مقدار ریزدانه خاک بستر کانالهای خاکی منطقه به 35 درصد افزایش یابد، مقدار نشت از بستر این کانالها به کمتر از 50 درصد مقدار کنونی کاهش خواهد یافت.https://wmaj.iaid.ir/article_87622_627cd55be6669fc4c781bd61a4d830fe.pdfانجمن آبیاری و زهکشی ایرانمدیریت آب در کشاورزی2476-45314220180220Supplementary Irrigation Management of Echium Amoenum Fisch in Low Land of Gilan Plainمدیریت آبیاری تکمیلی گونه گاوزبان ایرانی (Echium amoenum fisch) در منطقه پاییندست دشت گیلان637087624FAپریسا شاهین رخسارعضو هیئتعلمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایرانبیت اله امان زادهعضو هیئتعلمی بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایرانمعرفت مصطفوی رادعضو هیئتعلمی بخش تحقیقات علوم زراعی - باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان،سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایراننادر عباسیدانشیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایرانJournal Article20180204In order to investigate the effect of supplemental irrigation on the yield of Echium Amoenum Fisch, a randomized block design with four replications was conducted during the growing season of 2014-2015 in the research farm of the agricultural and natural resources research center of Gilan. Three irrigation treatments (dryland, one supplementary irrigation (stem elongation stage) and two supplementary irrigation (stem elongation stage and flowering stage) were considered. The results showed that two supplementary irrigation treatments had maximum values in almost all Vegetative traits, while in reproductive traits; supplementary irrigation treatment had higher values. The yield of fresh weight of flowers and dry flower weight were as maximum yield in the treatment of supplementary irrigation. Supplementary irrigation treatment had maximum values in water use efficiency. Therefore, in the conditions of the study area and similar areas, supplementary irrigation has a high potential for both irrigation and yielding water efficiency and can be considered seriously.بهمنظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد گونه از گاوزبان ایرانی در دشت، آزمایشی بهصورت بلوکهای تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گیلان در سال زراعی 94-1393 اجرا شد. سه تیمار آبیاری (دیم، یک آبیاری تکمیلی و دو آبیاری تکمیلی) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد تقریباً در تمامی صفات رویشی اندازهگیری شده در گاوزبان ایرانی، تیمار دو آبیاری تکمیلی دارای حداکثر مقادیر بود درحالیکه در صفات زایشی تیمار یک آبیاری تکمیلی مقادیر بالاتری را ایجاد کرده بود. عملکرد وزنتر گل و وزن خشک گل بهتبع صفات زایشی گیاه در تیمار یک آبیاری تکمیلی دارای حداکثر مقادیر شدند. در بهرهوری مصرف آب نیز تیمار یک آبیاری تکمیلی دارای حداکثر مقادیر شد و افزایش عملکرد معنیدار این تیمار نسبت به تیمار دیم سبب گشت تا در بهرهوری مصرف آب بر اساس همهی عملکردهای وزنتر گل و وزن خشک گل دارای مقادیر بالاتری حتی نسبت به تیمار دیم که دارای کمترین آب مصرفی بود نیز گردد؛ بنابراین در شرایط منطقه موردمطالعه و مناطق مشابه، یک آبیاری تکمیلی هم ازلحاظ عملکرد و هم از بهرهوری آب آبیاری صرفه بالایی دارد و میتواند موردتوجه جدی قرار گیرد.https://wmaj.iaid.ir/article_87624_17b67bd074f42933ea741a27f9cf9945.pdf