تحلیل استراتژیک مدیریت بهره‌وری نهاده آب در تولید محصول نیشکر در استان خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

ارائه راهکارهای مناسب برای مدیریت بهره‌وری و مصرف آب در تولید محصول نیشکر، مستلزم شناخت دقیق از نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای سیستم تولید این محصول است. در این راستا، پژوهش حاضر به دنبال تحلیل استراتژیک مدیریت بهره‌وری نهاده آب در تولید محصول نیشکر در استان خوزستان با تأکید بر نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید آن می‌باشد. روش‌شناسی تحقیق، در دسته روش‌های توصیفی و تحلیلی قرار می‌گیرد که در آن از روش‌های پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه، مصاحبه و ابزار تحلیلی SWOT به‌منظور شناسایی و تحلیل عوامل استراتژیک محیط درونی (نقاط قوت و ضعف) و محیط بیرونی (فرصت‌ها و تهدیدها) با مشارکت کارشناسان و متخصصین صنعت نیشکر استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش، مکانیزه بودن الگوی کشت و تولید نیشکر با وزن نهایی 862/0 به‌عنوان مهم‌ترین قوت شناخته شد. ناکافی بودن آگاهی کارگران آبیاری از مسائل آب، خاک و گیاه با امتیاز نهایی 744/0 با اهمیت‌ترین ضعف، وجود محققین و متخصصین آبیاری در صنعت تولید نیشکر با وزن نهایی 864/0 مهم‌ترین فرصت و مدیریت بهره‌برداری نامناسب با امتیاز نهایی 551/0 به‌عنوان مهم‌ترین تهدید شناخته شدند. همچنین راهبرد رقابتی با وزن نهایی عوامل داخلی 745/2 و وزن نهایی عوامل خارجی 104/3 به‌عنوان مهم‌ترین راهبرد در مدیریت بهره‌وری نهاده آب در تولید محصول نیشکر در استان خوزستان اتخاذ شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Strategic Analysis of Water Input Productivity Management in Sugar Cane Production in Khuzestan Province

نویسنده [English]

  • Nasim Monjezi
Biosystems engineering Dept., Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Providing appropriate solutions for the management of water productivity and consumption of sugarcane crop production requires a thorough understanding of the strengths, weaknesses, opportunities, and threats of the crop production system. In this regard, the present study seeks to strategically analyze the water productivity management of sugarcane crop production in Khuzestan province with emphasis on its strengths, weaknesses, opportunities and threats. Research methodology is classified into descriptive and analytical methods in which questionnaire-based surveys, interviews and SWOT analytical tools are used to identify and analyze the strategic factors of internal environment (strengths and weaknesses) and external environment (opportunities and threats). Sugar cane experts are used. According to the results of the study, mechanization of sugarcane cultivation and production pattern with 0.862 final weight was identified as the most important strength. Inadequate awareness of irrigation workers about water, soil and plant issues with a final score of 0.744 with the most significant weakness, the existence of researchers and specialists in the sugar cane production industry with a final weight of 0.864, the most important opportunity and inappropriate utilization management with a final score of 0.555 to They were identified as the most important threat. In addition, competitive strategy with final weight of internal factors of 2.745 and external weight of external factors of 3.104 has been adopted as the most important strategy in the management of water input productivity in sugarcane production in Khuzestan province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Threat
  • Weakness
  • Opportunity
  • Strength
  • SWOT
اکرمی، ا.ح.، حیاتی، ب.، احسانی، م.، عادلی ساردویی، م. و رضایی، س. 1388. عوامل مؤثر بر بهره‌وری آب در کشت نیشکر (مطالعه موردی: کشت و صنعت امام خمینی (ره)). دوازدهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. 5-6 اسفند ماه. تهران.
امدادی، ا.، محبوبی، م. و عبدالله زاده، غ. 1397. تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای تعاونی های توسعه روستایی در استان گلستان. مجله تعاون و کشاورزی. 7 (27): 87-114.
درویشی، ه.، پازکی، م.، صادقی، ح. و بیرانوندزاده، م. 1393. تحلیل قوت­ها، ضعف­ها، فرصتها و تهدیدهای کشت گلخانه ای در توسعه کارآفرینی و اشتغال زایی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان پاکدشت). مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی. 3 (7): 101-114.
رحمانی، م.ر. و بهداروندی، ح. 1389. ارزیابی بازده‌های آبیاری در مزارع نیشکر شرکت کشت و صنعت کارون. مجموعه مقالات سومین همایش ملی مدیریت شبکه‌های آبیاری و زهکشی، 10 اسفند ماه، اهواز.
رضایی صدر، ح. و صابوری، س. 1387. تأثیر مدیریت آبیاری بر روی بازده سیستم آبیاری نیشکر در اقلیم خوزستان. مجموعه مقالات دومین همایش ملی مدیریت شبکه‌های آبیاری و زهکشی، 8 بهمن ماه، اهواز.
زارع، ش. و حیاتی، د. 1394. تجربه موفق مدیریت مشارکتی آبیاری، مطالعه موردی شرکت سهامی آبیاری و کشاورزی مجن-شاهرود. نشریه آب و توسعه پایدار. 1 (3): 83-88.
زالی پور، م. ج و معتمد، م. ک. 1395. عوامل موثر بر میزان مشارکت شالی کاران در حفظ و نگهداری کانال­های آبیاری پوشش دار درجه سه. نشریه مدیریت آب در کشاورزی. 3 (1): 9-18.
 
سراج الدین، ا.، فتاحی، ا. و فهرستی ثانی، ا. 1395. تحلیل پویای کارآیی فنی مصرف آب در محصول نیشکر (رهیافت تحلیل پوششی داده‌ها). مجله اقتصاد کشاورزی. 10 (4): 177-188.
صابوری، س. و رضایی صدر، ح. 1387. بررسی کیفیت عملیات بازرویی بر روی راندمان آبیاری سطحی در زراعت نیشکر. دومین همایش ملی مدیریت شبکه‌های آبیاری و زهکشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، 8-10 بهمن ماه، اهواز.
لطیفی، س.، سعدی، ح. ا. و زلیخایی سیار، ل. 1392. تحلیل استراتژیک تعاونی های دامداری و دامپروری استان همدان. مجله تعاون و کشاورزی. 2 (5): 25-48.
ولاشجردی، م. م. 1395. برآورد بهره‌وری آب کشاورزی در اراضی توسعه نیشکر با استفاده از تکنیک سنجش از دور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مهندسی کشاورزی گرایش منابع آب، دانشگاه ملایر.
Leal, D., Coelho, R.D., Barbosa, F., Fraga Junior, E.F., Mauri, R. and Santos, L. 2017. Water productivity for sugar and biomass of sugarcane varieties. Revista Brasileira de Engenharia Agrícola e Ambiental, 21(9): 618-622.
Samian, M., Naderi Mahdei, K., Saadi, H. and Movahedi, R. 2015. Identifying factors affecting optimal management of agricultural water. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 14(6): 11-18.
Singh, S., Kaur Sidana, B. and Kumar, S. 2018. Water Productivity of Sugarbeet Vs Sugarcane Cultivation in Punjab. International Journal for Innovative Research in Science and Technology, 4(9): 61-69.