تغییر اقلیم و راهکارهای سازگاری با آن در کشاورزی

نویسنده

دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی؛ سازمان تحقیقات، آموزش، و ترویج کشاورزی؛ البرز، ایران.

چکیده

تغییر اقلیم واقعیتی است که در بیشتر مناطق جهان و ازجمله کشور ایران در حال وقوع است. افزایش گازهای گلخانه­ای (به‌طور عمده گاز دی‌اکسیدکربن)، افزایش دما و نوسانات بارش از مؤلفه‌های تغییر اقلیم می­باشند که عملکرد محصولات زراعی و در مجموع تولید در بخش کشاورزی را در آینده دستخوش تغییرات زیادی خواهد نمود. شناخت تأثیرات این پدیده بر گیاهان زراعی و تأثیر آن‌ها بر عملکرد محصول و همچنین شناسایی راهکارهای سازگاری با این پدیده در بخش کشاورزی ازلحاظ مسائل مصرف آب، تولید و تأمین امنیت غذایی کشور حائز اهمیت است. در میان روش‌های سازگاری با تغییر اقلیم تغییرات در نوع محصول و الگوی کشت و تولید یا ایجاد ارقام محتمل به تنش­های محیطی (خشکی، شوری، گرما -حرارتی) نقش مهمی ایفا می­نمایند. در این مقاله با مطالعه و جمع‌بندی منابع معتبر جهانی و داخلی اثرات تغییر اقلیم بر محصولات زراعی، از جنبه­های تنش­های حرارتی، افزایش نیاز آبی، واکنش گیاهان به گاز CO2 و درمجموع کارایی مصرف آب و تولید در بخش کشاورزی شناسایی و بحث شده و همچنین روش­ها و راهکارهای­ مواجهه و سازگاری با آن به همراه تعدادی راهکار در این زمینه ارائه‌شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Climate Change and Its Adaptation Measures for Agriculture

نویسنده [English]

  • Nader Heydari
Associate Prof., Iranian Agricultural Engineering Research Institute (AERI); Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
چکیده [English]

Climate change is a reality which is occurring in most of the world countries, e.g. Iran. Increase in Greenhouse gases (mainly CO2), air temperature rise, and variability (mostly decrease) in precipitations are parameters of climate change which will affect greatly crop yield, crop water requirement, and crop production in agricultural sector in future. Therefore study of its impacts on agriculture and also the methods of adaptation to this phenomenon in agriculture, in regard to crop production, water consumption, and food security issues, are crucial. Among the different approaches and measures of adaptation to climate change are changes in crop type and cropping pattern together with breeding of crop cultivars resistance to different environmental stresses (e.g., drought, heat, and salinity) are of important ones. The current paper provides an analytical review of important international and national references on the impacts of climate change on agricultural crops from the heat stress, water requirement, response of crop to atmospheric CO2, and overall crop water use efficiency and production aspects in agriculture. Moreover, some measures and policies on adaptation to climate in agriculture are provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Climate change
  • Water
  • Crop
  • Adaptation

مراجع

اشرف، ب.، موسوی بایگی، م.، کمالی، غ. و داوری، ک. 1391. ارزیابی تغییر مصرف آب گندم و چغندرقند با توجه به اثرات تغییر اقلیم در دو دهه آتی در دشت‌های منتخب استان خراسان رضوی. نشریه آبیاری و زهکشی ایران، (2)6: 117-105.
خور سندی، ف.، پو رنگ، ن.، شاهی فر، ر.، عزیزی­زهان، ع.ا. و سراییان، ل. 1387. ارزیابی آسیب‌پذیری و سازگاری بخش کشاورزی، دامپروری و شیلات نسبت به تغییر اقلیم در ایران، گزارش ارائه‌شده به کارگروه آسیب‌پذیری بخش کشاورزی دامپروری و شیلات، سازمان حفاظت از محیط‌زیست، شهریور 1387.
  سرافروزه، ف.، جلالی، م.، جلالی، ط. و جمالی، ا. 1391. ارزیابی اثرات تغییر اقلیم آینده بر مصرف آب محصول گندم در تبریز. فصلنامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی، (12)37: 81-96.     
 
سلیمانی ننادگانی، م.، پارسی نژاد، م.، عراقی نژاد، ش. و مساح بوانی، ع.1390. تاثیر تغییر اقلیم بر نیاز خالص آبیاری و عملکرد گندم دیم: مطالعه موردی بهشهر. نشریه آب‌وخاک (علوم و صنایع کشاورزی)، (2)25: 397-389.
 شاه کرمی، ن.، مرید، س.، مساح بوانی، ع. و فهمی، ه. 1386. تحلیل ریسک تغییر در نیاز آبی محصولات کشاورزی در اثر پدیده تغییر اقلیم در شبکه آبیاری زاینده‌رود. کارگاه فنی اثرات تغییر اقلیم در مدیریت منابع آب، 24 بهمن‌ماه 1386. تهران، ایران.
طاهر طلوع دل، پ.، صوفی زاده، س.، دیهیم فرد، ر. و کامبوزیا، ج. 1393. پیش­بینی اثرات افزایش درجه حرارت ناشی از تغییر اقلیم آینده بر عملکرد ذرت در استان خوزستان. مجموعه مقالات اولین همایش الکترونیکی یافته­های نوین در محیط‌زیست و اکوسیستم­های کشاورزی.
کوچکی، ع. و نصیری، م. 1387. تأثیر تغییر اقلیم همراه با افزایش غلظت بر عملکرد گندم در ایران و ارزیابی راهکارهای سازگاری. مجله پژوهش­های زراعی ایران، 6(1): 153-139.
 کوچکی، ع.، نصیری محلاتی، م.، علیزاده، ا. و گنجعلی، ع. 1388. مدل‌سازی تأثیر تغییر اقلیم بر رفتار گلدهی زعفران. مجله پژوهش­های زراعی ایران، 7(2): 593-583.
 مسّاح بوانی، ع. 1397. تدوین راهبردها و برنامه ملی سازگاری با تغییر اقلیم در بخش آب. گزارش مطالعات بخش اول: مفاهیم، تجارب و رویکردهای سازگاری با تغییر اقلیم (فصل 8: مروری بر اثرات تغییر اقلیم بر دما و بارش جهان و ایران به استناد گزارش­های بین‌المللی و رویکردهای روش‌شناسی). گزارش پروژه پژوهشکده منابع آب، موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو (در دست چاپ).
Bates, B., Kundzewicz, Z.W. and Palutikof, J. 2008. Climate change and water. Technical paper of the Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC Technical paper VI, IPCC Secretariat, Geneva, 210 pp.
FAO. 2016. Climate is changing: Food and agriculture must too. Food and Agriculture Organization of the Unite Nations Activity Work, on the Occasion of the World Food Day, 16 October, 2016.
 FAO-OECD. 2012. Building resilience for adaptation to climate change in the agriculture sector. Proceedings of a Joint FAO/OECD Workshop. 23–24 April 2012, Rome, Italy.
Global Risks Report. 2018. The Global risk report, 13th Edition, World Economic Forum, Geneva, Switzerland, 2018.
Hatfield, J.L, Boote, K.J., Kimball, B.A., Wolfe, D.W., Ort. D.R., Izaurralde, R.C., Thomson, A.M., Morgan, J.A., Polley, H.W., Fay, P.A., Mader, T.L. and Hahn, G.L. 2008. The effects of climate change on agriculture, land resources, water resources, and biodiversity in the United States. U.S. Climate Change Science Program Synthesis and Assessment Product 4.3, Chapter 2: Agriculture.USDA ARS, May 2008.
Karajeh, F. and Steduto, P. 2014. Using AQUACROP to support climate change impact assessment in key agricultural sectors. 6th Expert Group Meeting on the Regional Initiative Water Resources and Socio-Economic Vulnerability in the Arab Region (RICCAR), 7-8 December 2014, Cairo, Egypt.
Parry, M.L., Rosenzweig, C., Iglesias, A., Livermore, M. and Fischer, G. 2004. Effects of climate change on global food production under SRES emissions and socio-economic scenarios. Global Environmental Change: 14: 53–67.
Iglesias, A. and Garroteb, L. 2015. Adaptation strategies for agricultural water management under climate change in Europe. Agricultural Water Management, 155:113-124.
Rosenzweig, C., Strzepek, K.M., Major, D.C., Iglesias, A., Yates, D.N., McCluskey, A. and Hillel, D. 2004. Water resources for agriculture in a changing climate: International case studies. Global Environmental Change, 14:345-360.
Tol, R.S.J. 2002. Estimates of the damage costs of climate Change: Part 1: Benchmark Estimates. Environmental and Resource Economics, 21(1):47-73
 
مدیریت آب در کشاورزی
دوره 4، شماره 2
اسفند 1396
صفحه 13-26

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار