نقش آبیاری نوین بر بهره‌وری و کارآیی تولید انگورکاران استان خراسان رضوی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد واحد بین الملل دنشگاه فردوسی مشهد

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی (کارشناس بانک کشاورزی)

چکیده

از دیرباز مصرف آب در بخش کشاورزی، به عنوان بزرگ‌ترین متقاضی آب ذهن خیلی از دست اندکاران حوزه­های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را به خود مشغول کرده است. پژوهش در این زمینه بلاخص مسائل پیرامون بهره­وری و کارآیی آب از اهمیت ویژه­ای برخواردار است. یکی از اهداف مهم آبیاری نوین، افزایش کارآیی و بهبود بهره­وری آب است. از طرفی رشد فزاینده جمعیت جهان و محدودیت منابع، ضرورت و اهمیت بذل توجه بیشتر به ارتقای بهره­وری عوامل تولید در فرایند توسعه را بیش از پیش آشکار ساخته است و بسیاری از کشورها از رهگذر این امر به توفیقات قابل ملاحظه­ای دست یافته­اند. بنابراین اندازه­گیری کارآیی و بهره­وری و چگونگی تخصیص نهاده­های کشاورزی بلاخص آب در بهره­بردارانی که از آبیاری نوین و سنتی استفاده می­کنند، از جمله اهداف این پژوهش است. آمار و اطلاعات لازم به وسیله 89 پرسشنامه از طریق انگورکاران استان خراسان رضوی در سال 1391 تکمیل و جمع­آوری شد. برای محاسبه بهره­وری عوامل تولید و کارآیی فنی، به ترتیب از روش برآورد تابع تولید و روش حداکثر راستنمایی استفاده شده است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که متوسط کارآیی فنی بهره­بردارانی که از آبیاری نوین استفاده کرده­اند  81 درصد و گروهی که از آبیاری سنتی استفاده کرده­اند  59 درصد بوده است. از لحاظ آماری نیز اختلافی معنی­دار بین دو گروه مشاهده شد. همچنین بهره­وری عوامل تولید در گروه اول بیشتر بوده و به طور کلی این گروه در استفاده از نهاده­ها منطقی­تر عمل کرده­اند. لازم به ذکر است در نهایت، الگوی مطلوب و بهینه مصرف که تلفیقی از تجربه کشاورز و دانش رسمی مروجان و محققان می­باشد، از کشاورزان کارا استخراج و به کشاورزان ناکارا ترویج می‌شود. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Modern Irrigation Systems on Productivity and Efficiency of Grapes Producers in Khorasan Razavi Province

نویسندگان [English]

  • Morteza Ashrafi 1
  • Mostafa Arabi 1
  • Ali Naderi 2
1 Ph. D Student in economics of Ferdowsi University, International Campus
2 Master of Agricultural Economics, Islamic Azad University, Science and Research Branch.
چکیده [English]

Historically, water use in agriculture, as the large consumer of water, it seemed to mind the economic, social and political have occupied. The research of water productivity and efficiency is importance. One of the important goals of modern irrigation is increasing efficiency and improving productivity o water. In addition, a growing world population and limited resources made evident the importance of more attention to improving the productivity of production factors in the development process and many countries have achieved considerable success in this regard. Objectives of this research were measuring the efficiency and productivity and allocation of agricultural inputs in produsers that use modern and traditional irrigation. Data needed by the 89 questionnaires through the producers of Grapes Khorasan in 1391 were collected. To estimate the efficiency and productivity of factors of production, respectively the production function method and maximum likelihood method is used. The results indicate that the average technical efficiency of produsers has used modern irrigation is 81% and 59% of those who have been used tradition irrigation. Statistically significant differences were observed between the two groups. The productivity of factors of production in the first group was greater and generally, these groups have acted in a more rational use of inputs. Finally, the optimal pattern of use that are the combination of agricultural experience and knowledge of official extension agents and researchers, promote the efficient farmers and exploitate to non efficient farmers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern Irrigation
  • Producers of Grapes
  • Productivity
  • Efficiency
امامی میبدی، ع. 1379 . اصول اندازهگیری کارآیی و بهرهوری (علمی، کاربردی). موسسه مطالعات و پژوهشهـای بازرگـانی. انتشـارات شابک .
پزشکی راد، غ و کیانی مهر، ح. 1380 .نقش شرکتهای تعـاونی تولیـد روستایی در بهبود وضعیت فنی و اقتصـادی کشـاورزان گنـدمکار شهرستان سبزوار . اقتصاد کشاورزی و توسعه 1380 شماره 34
جعفری، ع. م. و سلطانی، غ. 1378 .افزایش بهرهوری آب کشـاورزی: مطالعــه مــوردی اســتان همــدان. مقــالات منتخــب بهــره وری کشاورزی، انتشارات مؤسسه پژوهشهای برنامـه ریـزی و اقتصـاد .87 99- ،کشاورزی
چیـذری،م و عمـانی، ا. 1381 .تـاثیر آمـوزش و تـرویج بـر سـطح فنـی گندمکاران استان خوزسـتان .مجله جهاد شماره 252.صفحات 18 تـا 27.
چیذری، ا و میرزایـی . ح ، 1378 .روش قیمـت گـذاری و تقاضـای آب کشاورزی باغهای پسته رفسنجان . اقتصـاد کشـاورزی و توسـعه، سال هفتم . شماره .26 صفحات 112. – 99
حسنپور، ب. 1381 . تحلیل اقتصاد تولید انگورو بـرآورد کـارآیی فنـی انگورکاران در کهکیلویه و بویر احمد. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه . شماره .38 صفح ات 112. - 83
سـیدان، س. م. 1379 . تحلیــل بهـرهوری عوامــل تولیـد در زراعــت چغندرقند. مطالعـه مـوردی مقایسـه مـزارع کوچـک و بـزرگ درشهرستان همدان . اقتصاد کشاورزی و توسعه . شماره . 37 صفحات 107. – 132
عزیزی، ج. 1380 . پایداری آب کشاورزی . فصلنامه اقتصاد کشـاورزی و توسعه . شماره .36 صفح ات 135. – 113
مهرابی بشر آبادی، ح و موسینـژاد ، م. ق. 1375 . بررسـی بهـره وری عوامل تولید پسته در شهرستان رفسنجان. مجموعه مقالات اولین کنفرانس اقتصـاد کشـاورزی ایـران. دانشـکده کشـاورزی زابـل . 14-1. صفحات.
میرزایــی، ح. 1376 .بررســی اقتصــاد آب کشــاورزی در شهرســتا ن رفسنجان . پایاننامه کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی. دانشـکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس .
Alshi, M. and Kumar, R. 1988. Technological change and factor shares in cotton: a case study of akoala cotton farms. Indian Journal of Agricultural Economics, 407-415.
Battese, GE. And T.J. Coelli(1992). Frontier production functions .technicalia efficiency and panel data: with application to puddy farmers in india, Journal of productive analysis, 3: 153-169.
Baure LL, Hancok CR (1975) The productivity of agricultural research and extension in the southeast, S. J., Agricultural Economics
ekbom, A.1998. some determinants to agriculture productivity: an application to the kenyan highlands. Word conference of Enveromental Economics, Venice.
Kaliragan, K. and Folinn, J. C. 1983. The measurement of farm speeitic technical effiecncy akistan. Journal of Applid Economic, 2: 167-180.