انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
1
2018
09
21
قابلیت ها و محدودیت های سامانه های آبیاری زیرسطحی در یک مزرعه یونجه
1
10
FA
افشین یوسف
گمرکچی
استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایران.
اهمیت استفاده بهینه از منابع آب با توجه به وضعیت اقلیمی کشور بر کسی پوشیده نیست. به همین دلیل، افزایش بهرهوری مصرف آب یکی از اهداف اساسی در نیل به کشاورزی پایدار محسوب شده و در این میان یکی از راهکارهای مهم و تأثیرگذار، بهرهگیری از روشهای نوین آبیاری و جایگزینی آن با روشهای سنتی است. در این راستا گفتمان استفاده از سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی در چند سال اخیر در سطح کشور بهشدت رشد یافته است. شاید به عللی همچون فراهم آوردن امکان اعمال کودآبیاری گیاه بهطور مستقیم، کمترین تلفات آبی و بالاتر بودن بازده آبیاری نسبت به سایر روشهای آبیاری، جایگاه ویژهای را به خود اختصاص داده است. لیکن نکته حائز اهمیت آن است که به دلیل عمر کوتاه اجرا و بهرهبرداری سامانه آبیاری زیرسطحی در محصولات زراعی، بهرهبرداران و کشاورزان و مروجین باید در کنار توجه به مزایای سامانه به محدودیتهای فنی و اجرایی سامانه آبیاری زیرسطحی نیز آگاه بوده و بر اساس یک شناخت جامع، تصمیمگیری نمایند. تحقیق حاضر با هدف بررسی قابلیتها و محدودیتهای اجرای سامانه آبیاری زیرسطحی در آبیاری محصولات زراعی انجام شده است. در این راستا در اولین سامانه آبیاری زیرسطحی یونجه به مساحت حدود 8 هکتار در استان قزوین، مزیتها و محدودیتهای اجرای سامانه مورد بررسی قرارگرفته است.
ترفلان,کارایی مصرف آب,قزوین,منحنی مقاومت سامانه,یونجه
https://wmaj.iaid.ir/article_87353.html
https://wmaj.iaid.ir/article_87353_e6bff26fff0df4f76d9c480b1d2ccd68.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
1
2018
09
21
مدیریت آبیاری زیتون
11
24
FA
جلال
جوادی مقدم
استادیار پژوهش مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
قاسم
زارعی
دانشیار پژوهش مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
گرچه هزاران سال است که زیتون در نواحی مدیترانهای جهان کاشته میشود ولی اطلاعات کمی در خصوص آب مصرفی، ضریب گیاهی و برنامهریزی آبیاری آن وجود دارد. با محدودیت منابع آبی موجود، ضرورت استفادهی بهینه از آب در بخش کشاورزی امری ضروری است. بر این اساس تولید محصولات کشاورزی با حداقل مصرف آب از اهمیت بسیاری برخوردار است و بهعنوان یک راهبرد مهم برای کشور ما تلقی میگردد. افزایش تقاضا برای زیتون چه بهصورت تازه خوری، چه کنسروی و چه در صنایع روغنکشی، موجب شده است تا مسئولان کشاورزی کشور و باغداران بهسوی محصولی با کیفیت و کمیت بالاتر روی بیاورند؛ اما به نظر میرسد رسیدن به این هدف بدون مدیریت صحیح آبیاری باغات رو به رشد زیتون امکانپذیر نمیباشد. زیتون درختی مقاوم است که حتی در شرایط محدودیت آب عملکرد مناسبی دارد. زیتون برای رفع کامل نیاز آبی به حدود 600 تا 800 میلیمتر بارندگی سالانه نیاز دارد. در این مقاله مروری بر تحقیقات کاربردی انجامشده در خصوص مدیریت آبیاری درختان زیتون نظیر تعیین نیاز آبی، ضریب گیاهی، برنامهریزی آبیاری و سامانههای آبیاری مناسب آن پرداخته شدهاست.
برنامه ریزی آبیاری,ضریب گیاهی,نیاز آبی,زیتون
https://wmaj.iaid.ir/article_87354.html
https://wmaj.iaid.ir/article_87354_062c3864d51203bb690baf5973e6946c.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
1
2018
09
21
اثر محدودیت آب بر مصرف نیتروژن در شالیزار و تأثیر آن بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج (Oryza Sativa) رقم هاشمی
25
32
FA
حسن
شکری واحد
مربی پژوهش، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
پریسا
شاهین رخسار
مربی پژوهش و دانشجوی دکتری، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
ناصر
دواتگر
دانشیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
محدودیت آب و کمبود نیتروژن از عوامل مهمی هستند که میتوانند رشد گیاه برنج را تحت تأثیر قرار دهند. بهمنظور بررسی مقدار بهینه مصرف نیتروژن در شرایط محدودیت آب، آزمایشی بهصورت فاکتوریل (چندعاملی) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 1394 در موسسه تحقیقات برنج کشور اجرا شد. در این مطالعه چهار سطح کود نیتروژن از منبع اوره شامل صفر (N0)،60(N60)، 90(N90) و 120(N120) کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و سه سطح آبیاری به شیوه غرقاب دائم (I0)، با تناوب هشت روز (I8) و با تناوب دوازده روز (I12) انتخاب شدند. نتایج نشان داد تیمارهای آبیاری بر ارتفاع بوته، طول خوشه و عملکرد کاه مؤثر نبودند درحالیکه تعداد پنجه، وزن صد دانه و وزن دانههای خالی تحت تأثیر شیوههای آبیاری قرار گرفتند. برهمکنش تیمارهای آبیاری و نیتروژن نشان داد که افزایش کود نیتروژن در شرایط کمبود آب منجر به افزایش عملکرد دانه، وزن صد دانه و تعداد پنجه شد.
آبیاری,اوره,برنج,نیتروژن,تناوب
https://wmaj.iaid.ir/article_87355.html
https://wmaj.iaid.ir/article_87355_6807a2a784e12a3cf750bcafd6e65baa.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
1
2018
09
21
مؤلفههای بیلان آب زیرزمینی دشت تسوج (حاشیه شمالی دریاچه ارومیه)
33
46
FA
ابوالفضل
ناصری
دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران.
تولید محصولات زراعی و باغی در استان آذربایجان شرقی و بهویژه در دشت تسوج در حاشیه شمالی دریاچه ارومیه، به منابع آب زیرزمینی وابستگی کامل دارد. برای بهرهبرداری بهینه و پایدار از منابع آب زیرزمینی بایستی مؤلفههای بیلان آب زیرزمینی با دقت نسبی شناسایی گردد؛ بنابراین، پژوهش حاضر باهدف تعیین مؤلفههای تغذیه و تخلیه بیلان آب زیرزمینی دشت تسوج برای دوره آماری 23 سال از 74-1373 تا 96-1395 انجام یافت. نتایج نشان داد میانگین حجم تغذیه آبهای زیرزمینی در این دشت 20 میلیون مترمکعب بود که مؤلفههای جریان ورودی از مقاطع آبهای زیرزمینی (با 39 درصد)، نفوذ از بارش (با 27 درصد)، نفوذ از جریانهای سطحی (با 12 درصد)، نفوذ از آب آبیاری (با 18 درصد) و نفوذ از فاضلاب شرب و صنایع (با 4 درصد) نقش اصلی در تغذیه داشتند. میانگین حجم تخلیه آبهای زیرزمینی در این دشت 24 میلیون مترمکعب بود؛ بنابراین میانگین کاهش ذخیره آب زیرزمینی 4 میلیون مترمکعب در سال بود. بهعبارتدیگر حجم تخلیه از منابع آب زیرزمینی در این دشت از حجم تغذیه بیشتر بود. برای استفاده پایدار از منابع آب زیرزمینی راهکارهای اساسی شامل افزایش میزان تغذیه یا کاهش میزان تخلیه از منابع آب زیرزمینی است. استفاده راهکارهای اجرایی برای تعادلبخشی آبهای زیرزمینی میتواند به بهرهبرداری پایدار از منابع آب زیرزمینی مساعدت نماید.
آبهای زیرزمینی,بهرهبرداری پایدار از منابع,تخلیه و تغذیه آب زیرزمینی,مدیریت منابع آب
https://wmaj.iaid.ir/article_87356.html
https://wmaj.iaid.ir/article_87356_c7ad3b4304f320e13605fc243df260d4.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
1
2018
09
21
واسنجی حسگر رطوبتی تدفینی ساخت داخل کشور برای دستگاه TDR در بافتهای مختلف خاک
47
58
FA
داود
نیکنژاد
مربی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران.
علی
کلانتری
استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران.
کوروش
کمالی
مربی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.
اندازهگیری رطوبت خاک به روش بازتاب زمانی امواج<sup>4</sup> (TDR) یک روش غیرمستقیم، بیخطر و سریع است که بر اساس ثابت دیالکتریک خاک عمل مینماید. این روش برای اکثر خاکهای دارای شرایط معمولی و متعارف نتایج قابل قبولی میدهد، اما نتایج این روش برای خاکهای با شرایط نامتعارف ازجمله شوری و ماده آلی زیاد با خطا همراه میباشد. راهحل این مشکل، واسنجی نتایج است تا بتوان با دقت بالا، رطوبت خاکهای با شرایط نامتعارف را برآورد نمود. هدف از این پژوهش واسنجی حسگر تدفینی مورداستفاده در روش TDR میباشد که بهمنظور افزایش دقت برآورد رطوبت بافتهای مختلف خاک متفاوت صورت میگیرد. در این پژوهش سه نوع خاک با بافتهای سنگین، متوسط و سبک آزمایش گردیده که به ترتیب از اراضی جنگلی، زراعی و مرتعی استان آذربایجانشرقی تهیه شدند. تغییرات رطوبت خاکها از حالت اشباع تا هواخشک به روش TDR و وزنی بهطور همزمان اندازهگیری شد. از رطوبت وزنی بهعنوان رطوبت واقعی استفاده شد. سپس معادلات واسنجی خطی و چندجملهای مناسب که رطوبت واقعی را بر اساس ثابت دیالکتریک و رطوبت اندازهگیری شده به روش TDR محاسبه مینماید، برای بافتهای مختلف خاک ارائه گردید.
بازتاب زمانی امواج,ثابت دیالکتریک,حسگر تدفینی,رطوبت خاک,معادله
https://wmaj.iaid.ir/article_87357.html
https://wmaj.iaid.ir/article_87357_25020b699981ec4f8867a03b4278757f.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
1
2018
09
21
افزایش بهره وری آب با اصلاح الگوی آبیاری و یکپارچه سازی اراضی
59
70
FA
امیر
مرادی نژاد
پژوهشگر بخش حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی.
سعیدرضا
اسلامپور
کارشناس ارشد دفتر آبیاری تحتفشار مدیریت آبوخاک جهاد کشاورزی شیراز.
با افزایش جمعیت، نیاز به آب کشاورزی نیز افزایش مییابد. درنتیجه در مناطق خشک و نیمهخشک نگاهها بهسوی منابع حیاتی آبهای زیرزمینی سوق یافته است. بحران خشکسالی، تعداد زیاد چاههای غیرمجاز، برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی، راندمان و بهرهوری پایین آب و آبیاری بدون مدیریت، منجر به افت شدید سفرههای آب زیرزمینی و تشدید بحران کمآبی شده است. بنابراین ایجاد ساختار مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی ضروری میباشد. هدف این تحقیق توسعه پایدار کشاورزی در منطقه اسماعیل بند در بخش مرکزی شهرستان فراشبند، افزایش بهرهوری آب و صرفهجویی در مصرف آب و هزینهها میباشد. در این تحقیق میدانی 23 حلقه چاه آب کشاورزی فاقد پروانه بهرهبرداری در دشت ممنوعه فراشبند در استان فارس تجمیع و به دو حلقه چاه فعال کاهش یافتند. همچنین 32 هکتار اراضی آبخور چاهها مجهز به سیستم آبیاری تحتفشار شده و از مدیریت واحدی برخوردار شدند. نتایج ارزیابیها نشان داد که در پی اجرای این طرح، مصرف آب کشاورزی و برداشت سالیانه آب از چاهها، 57 درصد کاهشیافته است. همچنین میزان تولید و برداشت محصولات کشاورزی 66 درصد افزایش یافت که این نشاندهنده تأثیر مدیریت یکپارچه آبهای زیرزمینی بر ارتقای بهرهوری آب و همچنین گام بزرگی در جهت توسعه پایدار کشاورزی است.
آبیاری,بهرهوری آب,مدیریت یکپارچه,بهینهسازی,دشت فراشبند
https://wmaj.iaid.ir/article_87358.html
https://wmaj.iaid.ir/article_87358_67d62e8b69ffac5860d37df6a9a727c6.pdf
انجمن آبیاری و زهکشی ایران
مدیریت آب در کشاورزی
2476-4531
2676-4369
5
1
2018
09
21
تعیین الگوی کشت بهینه باهدف سازگاری با کم آبی و افزایش درآمد کشاورزان در شرایط تحویل حجمی
71
78
FA
سمانه
احسانی کلی کند
دانشآموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
بیژن
نظری
استادیار و عضو هیئتعلمی گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
هادی
رمضانی اعتدالی
استادیار و عضو هیئتعلمی گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
عباس
ستوده نیا
دانشیار و عضو هیئتعلمی گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
ازجمله اقداماتی که در راستای تعادل بخشی سفرههای آب زیرزمینی صورت گرفته، نصب کنتور اندازهگیری و تحویل حجمی آب برای بهرهبرداران منابع آب زیرزمینی است. تحویل حجمی آب از مؤلفههای اصلی طرح تعادل بخشی آب زیرزمینی است. اهمیت نصب وسایل اندازهگیری و تحویل حجمی آب لازمه هرگونه برنامهریزی درست در خصوص منابع آب میباشد و اقتضا میکند که ضمن رفع نواقص موجود، در بهبود روزافزون کارایی آن اقدام شود. مدیریت منابع آب و طرح تعادل بخشی آب زیرزمینی بدون مشارکت ذینفعان و بهرهبرداران چاهها امکانپذیر نخواهد بود. بررسیها نشان از این دارد که در اجرای طرح تعادل بخشی، هیچ راهکار اجرایی و نسخه مشخصی برای توانمندسازی کشاورزان برای مواجهه با شرایط جدید کنترل و تحویل آب (نصب کنتورهای حجمی و کنترل برداشت)، ارائه نشده است. در این پژوهش، مصادیقی از قابلیتهای بهینهسازی الگوی کشت و آموزش کشاورزان برای حفظ درآمد کشاورزان در شرایط تحویل حجمی، مطرح گردیده است. در این تحقیق به تعیین الگوی کشت بهینه در 9 چاه آب کشاورزی دشت قزوین در شرایط تحویل حجمی پرداخته شد و از روش برنامهنویسی خطی برای بهینهسازی استفاده گردید. بهطور متوسط در چاههای موردمطالعه و در الگوی کشت بهینه با محدودیت آب، بهرهوری آب و سود خالص به ترتیب 93 و 7/67 درصد افزایش و آب مصرفی 15 درصد نسبت الگوی کشت مصوب کاهش داشته است.
افزایش درآمد کشاورزان,الگوی کشت,بهینهسازی,تحویل حجمی آب
https://wmaj.iaid.ir/article_87359.html
https://wmaj.iaid.ir/article_87359_43cbdb772de5b46b9f2071ee5c2e5d4e.pdf