معرفی و اصلاح شاخص‌های آسیب‌پذیری آب آبیاری

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیات علمی گروه مهندسی آب، دانشگاه زنجان

2 کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه زنجان.

چکیده

در سال‌های اخیر با توجه به مشکل کم‌آبی و خشک‌سالی کشور ایران، استفاده از آب‌های جاری رودخانه‌ها برای مصارف کشاورزی از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. شاخص‌های ارزیابی کیفیت و آسیب‌پذیری بسیاری درزمینه آب آشامیدنی ارائه‌شده است، ولی متأسفانه به توسعه شاخص‌های مناسب آسیب‌پذیری و کیفیت آب آبیاری اهمیت خاصی داده نمی‌شود؛ بنابراین در این مطالعه هدف ارائه شاخص‌های اصلاح‌شده برای ارزیابی آسیب‌پذیری آب آبیاری می‌باشد. در این مطالعه شاخص‌های آسیب‌پذیری NSFWQI، BCWQI، CWQI و OWQI با توجه به دیاگرام ویلکاکس و استاندارد FAO-286 برای کیفیت آبیاری تحت‌فشار، اصلاح و برای ارزیابی آب آبیاری مورداستفاده قرارگرفته است. شاخص‌های ارزیابی مذکور برای پارامترهای کیفی SAR، Na+، Cl-، pH، HCO3-، EC و TDS اندازه‌گیری شده در ایستگاه‌های هیدرومتری کینه ورس و قروه بر روی رودخانه ابهر رود، از سال 1380 تا 1389 موردبررسی قرارگرفته است. نتایج حاکی از آن بود که این شاخص‌ها در ارزیابی آسیب‌پذیری آب آبیاری موردپذیرش بوده و در مورد رودخانه ابهر رود نتایج یکسانی را ارائه نمودند. ایستگاه کینه ورس در ارزیابی تمام شاخص‌ها دارای آسیب‌پذیری کمتری نسبت به ایستگاه قروه بود و این امر در واقعیت نیز مشهود است. شاخص NSFWQI به‌عنوان بهترین و مناسب‌ترین شاخص ارزیابی آسیب‌پذیری آب آبیاری معرفی شد. به‌منظور تعیین ضرایب پارامترهای مؤثر در شاخص NSFWQI پرسش‌نامه‌هایی تهیه و در اختیار متخصصان آبیاری و کشاورزی قرار گرفت. با توجه به اولویت‌بندی و امتیازبندی اعلام‌شده از طرف آن‌ها و به‌کارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی AHP، وزن پارامترهای کیفی در شاخص NSFWQI تعیین گردیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Introduction and Correction of Vulnerability Indicators for Irrigation Water (Case Study: Abhar Rud River)

نویسندگان [English]

  • Farhad Misaghi 1
  • fatemeh Delgosha 2
1 Assistant Professor of Water Engineering Department, Zanjan University, Iran
2 Master Science of Irrigation and Drainage Engineering, Zanjan University, Iran.
چکیده [English]

In recent years due to water shortages and drought in Iran, the use of surface waters in this country is very important for agricultural use. Indicators in the field of assessing the quality of drinking water is provided, but the type and quality of irrigation water for agricultural products of particular importance given. Therefore, this study aims to provide solutions for measuring the quality of irrigation water is used. Here indicators NSFWQI, BCWQI, CWQI and OWQI corrected using Vilcox diagram and the FAO publication 286 for pressurized irrigation. Qualitative parameters of SAR, Na+, Cl-, and pH, HCO3-, Ec and TDS were measured on two stations Abharrud River, in the name of Kineh Varas and Qorveh of 2001 was up to 2010. Results showed that these indicators are acceptable in agriculture and about the same results presented Abhar Rud River.  Kineh Varas station in assessing all indicators has less vulnerability than Qorveh station and it is also evident in the fact.  The NSFWQI was the best index of irrigation water vulnerability.  In order to determining of effective parameters on NSFWQI index, a sort of check list has been providing to irrigation and agriculture experts.  Considering of their preference besides using AHP approach, weight of quality parameter has been determined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vulnerability
  • BCWQI
  • CWQI
  • NSFWQI
  • OWQI

مراجع

Aadil, H., Naseer, A., Sami, U., and Ashok, K. 2013. Water Quality Index: A Case Study of Vishav Stream, Kulgam, Kashmir. International Journal of Environment and Bioenergy, 5(2): 108-122.
Cude, C. G. 2001. Oregan Water Quality Index: A tool for evaluating water quality management effectiveness.
CCME, Water Quality Index 1, 0, TEchnical Report. In: Canadian environmental quality guidelines. 2001. Canadian Council of Ministers of the Environment, Winnipeg. http://www.ccme.ca/assets/pdf/wqi_tEchrprtfctsht_e.pdf.
 Hashemi, s,H., Azimi Qadyklayy, M., Damavandi, M.and Barekatain, S. 2012. Application of fuzzy comprehensive assessment on river water quality zoning. Journal of Ecology (JES) Volume 38, Issue 2, Summer 2012, Pages 103-1110.
Hashimoto, T., Stedinger, J. R. Louck, D.P. 1982. Reliability, resiliency, and vulnerability criteria for water resource system performance evaluation, Risk and Uncertainty in Water Resources Management, 18(1): 2-14.
Jonnalagadda, S.B. and Mhere.G. 2001. Water quality of the Odzi River in the eastern highlands of Zimbabwe. Journal of Water Res, 35: 2371–2376.
Nives, S.G. 1999. Water quality evaluation by index in Dalamatia. Journal of Water Res.; 33: 3423–3440.
Ott, W.R. 1980. Environmental Indices – Theory and Practice, Arbor Sceince Publisher, Inc. Ann, Michigan.
Pal Sharma. M., Sharma Shailendra. G,. Vivek Sh. P and Kumar. A. 2006. Water Quality Assessment of Behta River using benthic macro invertebrates, Life Science Journal, 3(4), 68-74.
Radmanesh, F., Salari, M., and Zolki, N. 2013. Zoning River water quality using NSFWQI, WQI; (Case study: Dez and Karkheh River). First International Conference on Environmental Protection and Planning. Islamic Azad University Hamedan Branch. 21 February 2013.
Samadi, M., Rahmani, M., Torabzadeh, H. 2009.  Morad Beik river water quality zoning Hamadan based on NSFWQI and utilizes Geographic Information System. Scientific Journal of Hamadan University of Medical Sciences Volume 16, Number 6.
Sheikh Setani, N. 2001. Explain the qualitative indicators of quality of surface water and its application vulnerability assessment and mapping of rivers. Thesis of Environmental Engineering . University of Science and Technology . 191 pages.
Vrba, J. and Zoporozec, A., 1994. Guidebook on mapping groundwater vulnerability. IAH International Contribution for Hydrogeology, 16. Hannover7 Heise, 131.
Vulnerability Assessment Factsheet, November 2002, Office of Water (4601M) EPA 816-F-02-025. www.epa.gov/ogwdw/sEcurity/index.html.
مدیریت آب در کشاورزی
دوره 2، شماره 2
اسفند 1394
صفحه 55-64

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار