بررسی برهمکنش سطوح آبیاری و بافت خاک برعملکرد، اجزای عملکرد و بهره‌وری مصرف آب گیاه شاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 گروه علوم و مهندسی آب-دانشکده کشاورزی- دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده در تولید محصولات کشاورزی، کمبود آب آبیاری است. این پژوهش به‌منظور بررسی برهمکنش بافت‌ خاک و سطوح آبیاری برعملکرد، اجرای عملکرد و بهره‌وری مصرف آب گیاه شاهی در سال 1397 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. پژوهش حاضر، به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار و بر پایه‌ی کشت گلدانی بود. تیمارها شامل سه سطح آبیاری (100 درصد ظرفیت زراعی، 66 درصد ظرفیت زراعی و 33 درصد ظرفیت زراعی) و سه بافت خاک (رس سیلتی، لوم رسی و لوم شنی) بود. بر اساس نتایج کاهش حجم آب مصرفی به میزان 34 درصد و 67 درصد به ترتیب منجر به کاهش 12 و 2/13 درصدی تعداد برگ، 1/8 و 5/8 درصدی طول برگ، 1/11 و 25 درصدی عرض برگ و 4/7 و 8/16 درصدی وزن خشک اندام هوایی نسبت به تیمار شاهد (100 درصد ظرفیت زراعی) شده است. بیشترین میزان ارتفاع، وزن تر اندام هوایی و عملکرد در واحد سطح به ترتیب با مقادیر 9/16 سانتی‌متر، 10 گرم و 9/565 گرم در مترمربع در تیمار اثر متقابل 100 درصد ظرفیت زراعی و بافت خاک رس سیلتی مشاهده شد. بیشترین مقدار بهره‌وری مصرف آب با مقدار 15/1 کیلوگرم در متر مکعب در تیمار اثر متقابل 33 درصد ظرفیت زراعی و رس سیلتی به دست آمد. به‌طور کلی، گیاه شاهی نسبت به تنش خشکی حساس است، همچنین بافت مناسب برای این گیاه رس سیلتی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

investigate the interaction effect of irrigation levels and soil textures on yield, yield components, and water productivity of Garden cress (Lepidium sativum L.)

نویسندگان [English]

  • Saber Jamali 1
  • Hossein Banejad 2
  • Abbas Safarizadeh-sani 1
1 Department of Water Science and Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad (FUM), Mashhad, Iran.
2 Department of Water Science and Engineering, , Faculty of Agriculture Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran,
چکیده [English]

Irrigation water scarcity is one of the major limiting factors in agricultural production. This study was conducted to investigate the interaction effect of soil textures and irrigation levels on yield, yield components, and water productivity of Garden cress (Lepidium sativum L.) in the experimental research greenhouse at Ferdowsi University of Mashhad, during 2018. In this study we used a factorial experiment based on the completely randomized design with 3 replications. Treatments consisted of 3 levels of irrigation (0.33 FC, 0.66 FC, and FC) and 3 soil textures (silty clay, clay loam, and sandy loam). The result showed that decrease of the water irrigation consumption by 34 and 67% resulted in reduction of leaf numbers by 12 and 13.2%, leaf length (8.2 and 8.5%), leaf width (11.1 and 25%), and shoot dry weights (7.4 and 16.8%). The results showed that the highest of plant height, shoot fresh weights, and yield of garden cress by 16.9 cm, 10 g, and 565.9 g.m-2 were observed in FC+silty clay treatments. The highest of water productivity was observed in 0.33 FC+ silty clay (by 1.15 Kg.m-3). Also, garden cress is sensitive plant under drought stress conditions and the best texture for this plant is silty clay texture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deficit irrigation
  • Garden Cress
  • Soil texture
  • Water productivity
  • Yield

مراجع

اکبری، ز.، فاضلی رستم‌پور، م.، ضیاابراهیمی، ل. و نارویی‌راد، م. ۱۳۹۶. مطالعه‌ی برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک شاهی در سطوح آبیاری و آسکوربیک اسید. اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی. ۱۱(۲): ۲۸۲-۲۶۹.
بهرام‌پور، م.، دهستانی اردکانی، م.، شیرمردی، م. و غلام نژاد، ج. 1398. تأثیر بسترهای کشت مختلف و نانوکود پتاسیم بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک همیشه‌بهار زیر تنش خشکی. مجله علوم و فنون باغبانی ایران. 20 (1): 78-65.
جمالی، ص.، بانژاد,، ح.، صفری‌زاده ثانی، ع. و عطاران, س. 1400. بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر خواص رشدی و عملکردی همیشه‌بهار در بافت‌های مختلف خاک. محیط‌زیست و مهندسی آب. 1 (7): 119-131.
جمالی، ص.، بانژاد، ح.، صفری‌زاده ثانی، ع. و هادی، ب. ۱۴۰۱. بررسی اثر سطوح آبیاری بر عملکرد و بهره‌وری مصرف آب گیاه دارویی نعنا فلفلی تحت تنش شوری. علوم آب و خاک. ۲۶ (۱): 146-131.
جمالی، ص.، گلدانی، م. و زین‌الدین س. م. 1398. بررسی اثر تنش آبی دوره‌ای بر عملکرد و بهره‌وری مصرف آب گیاه کینوا (رقم NSRQC). آبیاری و زهکشی ایران. 13 (6): 1697-1687.
حسنوند، ا.، زاهدی، ب. و مومیوند، ح. 1399. ارزیابی کاهش مصرف آب بر خصوصیات رشدی گیاه شاهی (Lepidium sativum L.)، در شرایط گلخانه‌ای تحت تیمار سالیسیلیک اسید. دهمین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار. 6 صفحه. تیرماه. تهران.
رمضانی فر، ح.، یزدان پناه، ن.، گل‌کار حمزیی یزد، ح. ر.، طاوسی، م. و محمودآبادی، م. 1400. اثرات سطوح مختلف آب، شوری و کود نیتروژن بر شاخص‌های رشد و کارایی مصرف آب اسفناج. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 15 (3): 700-690.
شاهدی، ب.، بانژاد، ح.، گلدانی، م. و قلی زاده, م. 1399. بررسی تأثیر آب مغناطیسی بر خصوصیات رشدی و بذر اسفناج (Spinacia oleracea) تحت شرایط کم‌آبیاری. نشریه آبیاری و زهکشی ایران.14 (5): 1538-1549.
صفری‌زاده ثانی، ع.، جمالی، ص. و بانژاد، ح. 1400 الف. بررسی اثر آبیاری با آب مغناطیسی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه همیشه‌بهار در بافت‌های مختلف کشت. پژوهش آب ایران. 15 (1): 75-85.
صفری‌زاده ثانی، ع.، جمالی، ص. و بانژاد، ح. 1400 ب. تأثیر آب مغناطیسی بر صحت اندازه‌گیری میزان رطوبت به‌وسیله‌ی دستگاه TDR در بافت‌های مختلف خاک. دانش آب و خاک. 31(3): 61-72.
فرحناکی، ع.، عسکری، ح. و بختیاری، م. 1390. بررسی برخی خواص رئولوژیکی هیدروکلوئید دانه گیاه شاهی (Lepidium sativum L.) .مهندسی بیوسیستم ایران. 42 (1): 113-120.
مکاری، م.، دهقان، ه. و عابدین پور، م. 1398. تأثیر هم‌زمان تنش شوری و خشکی بر ویژگی‌های مورفولوژیک و عملکرد شلغم. پژوهش آب در کشاورزی.33 (3): 431-443.
نادریان‌فر، م.، انصاری، ح.، عزیزی، م. و ضیائی، ع.ن. ۱۳۹۴. اثر کم‌آبیاری و کود در دو بافت خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد ریحان. پژوهش آب در کشاورزی. ۲۹(۳): 366-353.
یوسفی‌زاد، ل.، موسوی، م. ا. و بیگی، س. 1392. مروری بر خواص دارویی و ارزش تغذیه‌ای شاهی (Lepidium sativum) و نعناع (Mentha sativa). بیست و یکمین کنگره ملی علوم و صنایع غذایی ایران. 5 صفحه. آبان ماه. شیراز.
Ali, A., Salman, A., Khan, G.D., Khan, A.A., Hassan, S.S., Goheer, M.A., and Ahmed, S. 2020. Growth and yield response of turnip to different deficit irrigation levels and sowing dates under the agro-ecological conditions of Khyber Pakhtuankhwa. Pakistan Journal of Agricultural Research. 33(3): 480.
Alishah, H.M., Heidari, R., Hassani, A. and Dizaji, A. 2006. Effect of water stress on some morphological and biochemical characteristics of purple basil. J.Biol. Sci. 6(4): 763-767.
Ashraf, M.Y., Mazhar, H.L.N. and Khan, A.H. 1996. Effect of water stress on growth and yield of tomato. Acta Hort. 516: 41-45.
Deng, G., Li, L. and Song, Y. 2016. Provincial water use efficiency measurement and factor analysis in China: Based on SBM-DEA model. Ecological Indicators. 69: 12-18.
Diwakar, B.T., Dutta, P.K., Lokesh, B.R. and Naidu, K.A. 2010. Physicochemical properties of garden cress (Lepidium sativum L.) seed Oil. Journal of the American Oil Chemists' Society. 87: 539-48.
Faisal, E.A., Yagoub, S.O. and Elsheikh, E.A.E. 2000. Effects of mycorrhizal inoculation and phosphorus application on the nodulation, mycorrhizal infection and yield components of faba bean grown under two different watering regimes. Khartoum Journal of Agricultural Sciences. 1(1): 137-151.
Gopalan, C., Rama Sastri, B.V. and Balasubramanian, S.C. 2000. Nutritive value of Indian foods Hyderabad, India: National Institute of Nutrition, Indian Council of Medical Research.
Khalil, S.E., and Yousef, R.M. 2014. Interaction effects of different soil moisture levels, arbuscular mycorrhizal fungi and three phosphate levels on: I-Growth, Yield and Photosynthetic Activity of Garden Cress (Lepidium sativum L.) plant. International Journal of Advanced Research. 2(6): 723-737.
Khorasaninejad, S., Alizadeh Ahmadabadi, A. and Hemmati, K. 2018. The effect of humic acid on leaf morphophysiological and phytochemical properties of Echinacea purpurea L. under water deficit stress. Scientia Horticulturae. 239: 314-323.‏
Mortazaeinejad, F. 2006. Study of some parameters of yield and proline in rice plants under NaCl salinity stress. Agroecology Journal. 2 (3): 93-98.
Mousavi, S. F., Soltani-Gerdefaramarzi, S. and Mostafazadeh-Fard, B. 2010. Effects of partial rootzone drying on yield, yield components, and irrigation water use efficiency of canola (Brassica napus L.). Paddy and Water Environment. 8(2): 157-163.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار