عوامل مؤثر بر میزان مشارکت شالی‌کاران در حفظ و نگهداری کانال‌های آبیاری پوشش‌دار درجه سه

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی–توسعه روستایی دانشگاه گیلان

2 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان

چکیده

پوشش کانال­های آبیاری منجر به افزایش مقاومت دیواره­های خاکی آن‌ها در مقابل آب، کاهش نفوذ و تلفات آب می‌گردد که برای افزایش راندمان انتقال آب یک امر ضروری است. کانال‌های آبیاری نیاز به هزینه زیادی برای حفظ و نگهداری دارند که باید توسط دولت و بخش عمومی تأمین شود. مشارکت بهره‌برداران در حفظ و نگهداری از کانال­های آبیاری امری ضروری است. پژوهش حاضر باهدف بررسی میزان مشارکت شالی‌کاران در حفظ و نگهداری کانال­های آبیاری پوشش­دار درجه سه در شهرستان رشت به‌صورت میدانی صورت گرفته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی­های فردی، اجتماعی- اقتصادی کشاورزان شالی‌کار و تأثیر آن بر مشارکت آن‌ها در حفظ و نگهداری کانال­های آبیاری می­باشد. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه می­باشد که پایایی آن از طریق آلفای کرون باخ مقدار 75% تائید گردیده است و روایی آن با نظر­سنجی از 15 نفر اساتید و کارشناسان مربوطه مورد تائید قرارگرفته است. جامعه آماری این پژوهش کشاورزان شالی‌کاری شهرستان رشت است که در طول 1628 متر از کانال­های آبیاری درجه سه 203 نفر می­باشند. حجم نمونه با استفاده از جدول گرجسی- مورگان 133 تعیین و نمونه­های انتخابی به‌صورت نمونه­گیری کاملاً تصادفی انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان می­دهد که بین ویژگی­های فردی سن و سطح تحصیلات، شغل اصلی و مالکیت، عضویت در نهاد­های اجتماعی و وضعیت اقتصادی شالی‌کاران با مشارکت آن‌ها در حفظ و نگهداری کانال‌های آبیاری رابطه­ی معنی­داری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Factors Affecting Farmers' Participation in the Maintenance of Lined Irrigation Canals

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Zalipour 1
  • Muhammad Karim Motamed 2
1 Associate Professor, Department of agricultural economics, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rash, Iran.
2 Associate Professor, Department of agricultural economics, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rash, Iran.
چکیده [English]

Irrigation canals leading to increased resistance against scour the walls and water losses. They can be reduced influence that water in the soil. So the irrigation canals are essential for increased efficiency of water. Primer irrigation canals need for operating and maintaining that is costly and should be paid by government and public sector. Therefore, the participation of farmers in the operating and maintaining is essential. This study surveys has been conducted fieldwork in the third grade irrigation canals city of Rasht. The specific objective of the study is to investigate the factors affecting farmers' social-economic and professional farmers in the participation of, operating and maintaining of irrigation canals. The questionnaire was the main toll for collecting data. The validity of the questionnaire was approved by 15 subject specialists and reliability assessed with Cronbach's alpha 0.75 Obtained. The population of this research was 203 paddy farmers. By Gorgesi-Morgan formula 133 samples were selected with random sampling. The results showed the individual characteristics age, education, land holding, total income, social and economic condition of paddy farmers with participation of operating and maintaining of irrigation canals have significant positive relationship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Paddy farmers
  • participation
  • Social- economic condition
  • irrigation Canal

مراجع

اجتماعی، ع. زاهدی، ع، فیاض، م. 1378. مشارکت کشاورزان در مدیریت بهره­برداری از شبکه­های آبیاری و زهکشی گیلان. مجموعه مقالات همایش کشاورزان در مدیریت شبکه­های آبیاری. کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. تهران: 60-49.
اکرمی، م. 1375. چگونگی مشارکت زارعین در مدیریت آبیاری، هشتمین سمینار کمیته ملی آبیاری و زهکشی، تهران، کمیته ملی آبیاری و زهکشی.
امانی، ا.ر؛ و چیذری، م. 1385. تعیین ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی و زراعی گندم­کاران شهرستان‌های اهواز، دزفول و بهبهان با توجه به پذیرش روش‌های کشاورزی پایدار کم نهاده. علوم آب ‌و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی). 10 (1): 119-107.
بیگدلی ا؛ و صدیقی ح. 1389. بررسی رفتار پذیرش روش‌های کشاورزی پایدار توسط مددکاران ترویجی استان قزوین. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران). 2 (3): 412-405.
تاهباز صالحی، ن.، کوپایی، م؛ و نظری، م. 1389. بررسی عملکرد مدیریت مشارکتی آبیاری در ایران: مطالعه موردی تعاونی آب­بران تجن. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی). 24(2): 216-205.
جورابلو، م.، موسوی جهرمی، ح؛ و جعفری­نیا، ر. 1385. بررسی عوامل مؤثر در افزایش میزان جلب مشارکت کشاورزان گرمسار در مدیریت شبکه آبیاری و زهکشی دشت گرمسار. اولین همایش ملی مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی. دانشگاه شهید چمران اهواز.
حیدریان، س. ا. 1384. انتقال مدیریت آبیاری: چرا و چگونه؟. چهارمین کارگاه فنی مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه‌های آبیاری و زهکشی (اصول و روش­های کاربردی). صفحات 9 تا 24. دی ماه. تهران.
زارعی دستگردی، ز.، ایروانی، ه.، شعبانعلی فمی، ح.، و مختاری حصاری، آ. 1388. تحلیل زمینههای مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه آبرسانی بخش جرقویه شهرستان اصفهان. فصلنامه روستا و توسعه . 12 (3)،73-92.
شاهرودی، ع؛ و چیذری، م. 1386. عوامل تأثیرگذار بر نگرش کشاورزان نسبت به مشارکت در تعاونی آب­بران (مطالعه موردی در استان خراسان رضوی). علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 42: 312-299.
فرشی، ع.، خیرابی، ا، ج.، سیادت، ح.، میرلطیفی، م.، دربندی، م.، سلامت، ع، ر.، انتصاری، م، ر؛ و سادات میرئی، م، ح. 1382. مدیریت آب آبیاری در مزرعه. کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. تهران.
کیخواه، ح. ۱۳۸۱. بررسی امکان مشارکت مردم در بهره­برداری و تعمیر و نگهداری شبکه­های آبیاری دشت سیستان. تهران: مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.
لشگرآرا ف؛ و اسدی ع. 1387. تحلیل عوامل مؤثر بر پذیرش کشاورزی پایدار در گندم­کاران استان لرستان. علوم کشاورزی ایران. 2-39 (1): 104-97.
نجفی، ب؛ و شیروانیان، ع. 1380. بررسی امکانات مشارکت کشاورزان و سازمان­های محلی در مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 9(33): 147-119.
ییلاق، ح. 1385. امکان‌سنجی استقرار مدیریت مشارکت مدار در شبکه­های آبیاری شهرستان گتوند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران.
Almasi, Z. and Heydari, M. 2000. Current policy model of participation in natural resource management. Proceedings of the conference on natural resources, participation and development. Tehran: Ministry of Construction, Office and promoting public participation.
Cohen, J.M. and Uphoff, N.T. 1977. Rural development participation: concepts and measures for project design implementation and evaluation. New York. Cornell University.
Deribe, R. 2008. Institutional analysis of water management of communal irrigation system in Ethiopia: The case of Atsbi Wemberta, Tigray region and Adaa Woreda, Oromiya region. Addis Ababa University Pub.
Madhava, K. and Chackacherry, G. 2004. Factors influencing farmer participation management. Journal of tropical agriculture, 42:77-79.
Meinzen-Dick, R., Mendoza, M., Sadoulet, L., Abiad-Shields, G., and Subramanian, A. 1997. Sustainable Water User Associations: Lessons from a Literature Review. A. Subramanian, N.V Jagannathan and R. Meinzen-Dick (Eds), p 49.
Steger, T., Avramoski, O., and Gattenlöhner, U. 2006. Public Participation in Integrated Water Resource Management at Lake Ohrid: Opportunities and Challenges. In: BALWOIS. Lake Ohrid, Macedonia; 5.
Uphoff, N. 1996. Getting the process right: improving irrigation management with farmers organization and participation. Working Paper. Ithaca New York. Cornell University.
Vermilion, D.L. and Sagardoy, J.A. 1999. Transfer of Irrigation Management Services Guidelines, NO, 58. Food and Agriculture Org.
Yercan, M. 2003. Management turning-over and participatory management of irrigation schemes: a case study of the Gediz River Basin in Turkey. Agricultural Water Management. 62(3): 205-214.
Yercan, M., Dorsan, F., and Ul, M.A. 2004. Comparative analysis of performance criteria in irrigation schemes: a case study of Gediz river basin in Turkey. Agricultural water management, 66(3):259-266.
مدیریت آب در کشاورزی
دوره 3، شماره 1
شهریور 1395
صفحه 9-18

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار