بررسی اقتصادی کاربرد روش آبیاری نوارتیپ در زراعت گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری زهکشی دانشگاه فردوسی مشهد، عضو هیئت‌علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

2 دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

3 استاد گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

4 استاد گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

کم‌آبی در ایران یک واقعیت اقلیمی است و با توجه به روند روزافزون نیاز بخش‏های مختلف به آب، مشکل کمبود آب در سال‏های آینده حادتر خواهد شد. در سال‏های اخیر به علت کمبود آب، اهمیت پژوهش در زمینه آبیاری گندم به روش آبیاری قطره‏ای (نوار تیپ) افزایش یافته است. این پژوهش به‌منظور بررسی اقتصادی کاربرد نوار آبیاری تیپ در زراعت گندم در دو مزرعه واقع در مشهد و تربت‌حیدریه- بخش جلگه رخ با بافت خاک به ترتیب لوم و لوم رسی، در سال زراعی 96-1395 انجام شد. این آزمایش شامل سه مقدار آب آبیاری ( 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی) در هر دو روش آبیاری قطره‌ای و شیاری بود و علاوه بر آن روش قطره‌ای دارای سه فاصله نوار(تیپ) 50، 75 و 100 سانتیمتر نیز بود. برای مقایسه اقتصادی تیمار های مختلف، درآمد خالص اولیه هریک از تیمارها از تفاضل درآمدها و هزینه ها محاسبه گردید و درآمد خالص نهایی نیز از محاسبه افزایش سود حاصل از درآمد آب صرفه جویی شده به اضافه درآمد خالص اولیه بدست آمد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین درآمد خالص نهایی در مشهد (18183222 ریال) و در تربت حیدریه ( بخش جلگه رخ) ( 15828426 ریال) از تیمار فاصله نوار 100 سانتیمتر (روش قطره‌ای) با در نظر گرفتن یارانه بدست آمد. لذا فاصله نوار 100 سانتیمتر اقتصادی ترین تیمار در این پژوهش بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Economic study of the application of drip irrigation method (Tape) in wheat cultivation

نویسندگان [English]

  • Hadi Afshar 1
  • , Hosein Sharifan 2
  • , bijan ghahraman 3
  • , Mohammad Bannayan 4
1 PhD Graduated, Department of water science and Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad. and academic staff, Agricultural Engineering Research Department, Khorasan Razavi, Agricultural and Natural Resources
2 Associate Professor, Department of water science and Engineering, faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
3 Professor, Department of water science and Engineering Ferdowsi University of Mashhad, Iran
4 Professor, Faculty of Agriculture, Department of Agronomy, Ferdowsi University of Mashhad., Mashhad., Iran
چکیده [English]

Drought in Iran is a climatic fact, and due to the growing water demand for the various sectors, the water scarcity problem will become more severe in the coming years. Due to the lack of water resources and proper use it, the importance of research on wheat irrigation by drip irrigation technique, has been increased in recent years. This study was carried out to investigate the effect of drip lateral distances and amount of net irrigation water on wheat crop water productivity in drip irrigation (tape) in two farms located in the Mashhad (MHD) and the Torbat-e-Heydariyeh(Jolgeh-Rokh) (RKH) with loam and clay loam soil texture respectively. The results of this study showed that the highest final net income was obtained in Mashhad (18183222 Rials) and in Torbat Heydariyeh (Rokh plain section) (15828426 Rials) from the treatment of 100 cm strip distance (drip method) with subsidies in mind. Therefore, tape distance of 100 cm was the most economical treatment in this study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water consumption
  • drip irrigation
  • economic yield
آمارنامه کشاورزی. 1398. آمارنامه کشاورزی جلد اول محصولات زراعی. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.amar.maj.ir.
افشار، ه.، شریفان، ح.، قهرمان،ب. و بنایان اول،م. 1399. بررسی بهره‌وری آب گندم در روش آبیاری قطره‌ای تیپ(مطالعه موردی مشهد و تربت‌حیدریه(. نشریه آبیاری و زهکشی ایران 1(14): 39-48.
ترک‌نژاد، ا.، آقایی، م.، جعفری، ح.، شیروانی، ع. ر.، روئین‌تن، ر.، نعمتی، ع. و شهبازی، خ. 1385. ارزیابی فنی و اقتصادی روش آبیاری قطره‌ای در گندم و مقایسه آن با روش آبیاری سطحی. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی. 72: 44-36.
حسینیان، ص.، خالدیان، م. ر. و معتمد، م. ک. 1395. ارزیابی سامانه‌های آبیاری قطرهای و بارانی از لحاظ شاخص‌های اقتصادی بهره‌وری آب در جنوب فرانسه. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. 30 (2): 215-226.
دلاورپور، ع.، ذاکری‏نیا، م. و حسام، م. 1397. بررسی تأثیر فواصل مختلف نوارهای آبیاری قطره‏ای (tape) بر عملکرد گندم و کارایی مصرف آب. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 6. 12: 1573 ـ 1563.
زارع، ش.، محمدی، ح.، صبوحی صابونی، م.، احمدپور برازجانی، م. و محدث حسینی، س.ا. 1397. بررسی تأثیر سیاست‌های قیمتی و سرمایه‌گذاری در فن‌آوری‌های آب اندوز و بر کسری مخازن آب زیرزمینی و هزینه‌های اجتماعی در استان خراسان رضوی. اقتصاد کشاورزی، 12(3)، ص133-97.
زارع، ش.، زارع فیض‌آبادی، ا. و صبوحی، م. 1393. بررسی عملکرد و تحلیل اقتصادی نظام‌های تناوب زراعی مبتنی بر گندم. مجله به زراعی نهال و بذر، 2- 30(1): 33-19.
شفیعی‌راد، س. 1389. بررسی تأثیر فاصله قطره‌چکان‌ها و نوارهای آبیاری قطره‏ای از یکدیگر بر روی میزان عملکرد گندم در روش آبیاری قطره‏ای نواری سطحی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی، گروه مهندسی آب. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
قدمی فیروزآبادی، ع. و باغانی، ج. 1398. اثر آرایش‌های مختلف کشت در آبیاری نواری قطره‌ای بر عملکرد و بهره‌وری مصرف آب آبیاری گندم در همدان. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 13 (2) :2. 528-539.
عباسی ف.، سهراب، ف. و عباسی، ن. 1395. ارزیابی وضعیت راندمان آب آبیاری در ایران. تحقیقات مهندسی سازه‏های آبیاری و زهکشی. 17. (67): 128 ـ 113.
Abd El-rahman, G. 2009. Water Use Efficiency of Wheat under Drip Irrigation Systems at Al-Maghara Area, North Sinai, Egypt. American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental Sciences, 5(5): 664–670.   
 
 
 
 
Ahmad-Dar, E., Brar, A. S. and Singh, K. B. 2017. Water use and productivity of drip irrigated wheat under variable climatic and soil moisture regimes in North-West, India. Agriculture, Ecosystems & Environment. 248: 9-19
Ahmad-Dar, E., Brar, A. S., Mishra, S. K. and Singh. K.B. 2017.Simulating response of wheat to timing and depth of irrigation water in drip irrigation system using CERES-Wheat model. Field Crops Research. 214:149-163
Arafa, Y. E., Wasif, E. A. and Mehawed, H. E. 2009. Mximizing Water Use Efficiency in Wheat Yields Based on Drip Irrigation Systems. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3(2): 790–796.
 Cai,X. and Rosegrant, M. W. 2003. 10 World Water Productivity: Current Situation and Future Options. Water Product Agric limits Oppor Improv 1:163
Chen, R., Cheng, W., Cui, J., Liao, J., Fan, H., Zheng, Z. and Ma, F. 2015. Lateral spacing in drip-irrigated wheat : The effects on soil moisture , yield, and water use efficiency. Field Crops Research, 179: 52–62.
Deng, X., Shan, L., Zhang, H. and Turner, N. C. 2006. Improving agricultural water use efficiency in arid and semiarid areas of China. Agricultural Water Management, 80: 23–40.
Gao, Y., Yang, L., Shen, X., Li, X., Sun, J., Duan, A. and Wu, L. 2014. Winter wheat with subsurface drip irrigation (SDI): Crop coefficients, water-use estimates, and effects of SDI on grain yield and water use efficiency. Agricultural Water Management, 146: 1–10.
Jha, S. K., Ramatshaba, T. S., Wang, G., Liang Y., Liu, H., Gao, Y. and Duan, A. 2019. Response of growth, yield and water use efficiency of winter wheat to different irrigation methods and scheduling in North China Plain. Agricultural Water Management. 217: 292-302.
Lamm, F. R. 2002. Advantages and disadvantages of subsurface drip irrigation. International Meeting on Advances in Drip/Micro Irrigation, Puerto da La Cruz, Tenerife, Canary Islands, December 2-5, 2002.
Lv, Z., Diao, M., Li, W., Cai, J., Zhou, Q., Wang, X., Dai, T., Cao, W. and Jiang, D. 2019.
Impacts of lateral spacing on the spatial variations in water use and grain yield of spring wheat plants within different rows in the drip irrigation system. Agricultural Water Management. 212: 252-261.
Mc Kinney, D.C. and Savitsky, A.G. 2006. Basic Optimization Models for Water and Energy Management. Thechnical report from theUniversity of Texas at Austin. Availableat <http://www.caee.utexas. edu/prof/mckinney/ ce385d/lectures/ McKinneySavitsky_ver8_e.pdf> (accessed 22 February 2019).
Mostafa, H., El-Nady, R., Awad, M. and El-Ansary, M. 2018. Drip irrigation management for wheat under clay soil in arid conditions. Ecological Engineering. Vol. 121: 35-43
Pimentel, D. and Pimentel, M. 2006. Global environmental resources versus world population growth. Ecol Econ 59:195–198. doi: 10.1016/j.ecolecon.2005.11.034
Perrin, R., Anderson, J., Winkelmann, D. and Moscardi, E. 1988. From Agronomic Data to Farmer Recommendations: An Economics Training Manual. CIMMYT, Economics Program International Maize Wheat Improvement Center.
Sandhu, O. S., Gupta R. K., Thind H. S., Jat, M.L., Sidhu, H.S. and Singh, Y. 2019. Drip irrigation and nitrogen management for improving crop yields, nitrogen use efficiency and water productivity of maize-wheat system on permanent beds in north-west India. Agricultural Water Management. Vol. 219: 19-26
   Tari, A. F. 2016. The effects of different deficit irrigation strategies on yield, quality, and water-use efficiencies of wheat under semi-arid conditions. Agricultural Water Management, 167: 1–10.
Yan, Y., Wu, Y., Fan, J., Zhang, F., Qiang, S., Xiang, Y., Guo, J. and Zou, H. 2019. Effects of water and fertilizer management on grain filling characteristics, grain weight and productivity of drip-fertigated winter wheat. Agricultural Water Management. Vol. 213: 983-995