قیمت‌گذاری اقتصادی آب برای محصولات کشاورزی منتخب به روش رمزی در شبکه آبیاری ناحیه شمال خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد گروه اقتصاد، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 اهواز- گروه اقتصاد، دانشکده علو م انسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز، اهواز، ایران

3 استادیار، گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

چکیده

در حال حاضر تعرفه آب‌بهای کشاورزی در شبکه‌های آبیاری بر اساس قانون تثبیت آب‌بهای زراعی مصوب سال 1369 بر مبنای 1% تا 3% محصول کاشت شده محاسبه می‌شود. از آنجائیکه روش محاسبه تعرفه آب‌بهای کشاورزی، غیر‌حجمی و براساس دو شاخص عملکرد در سطح و قیمت محصول می‌باشد، هزینه‌های بهره‌برداری و نگهداری از تأسیسات شبکه‌های آبیاری را پوشش نداده و باعث اتلاف منابع آب گردیده است. لذا قیمت‌گذاری آب مبتنی بر اصول و مبانی اقتصادی یکی از الزامات بسیار مهم است. هدف از این پژوهش به‌دست آوردن قیمت بهینه آب کشاورزی در محدوده شبکه‌های آبیاری ناحیه شمال خوزستان است. برای تعیین این قیمت، هزینه متوسط و هزینه نهایی تولید هر مترمکعب آب محاسبه گردید. تابع تقاضای آب 8 محصول کشاورزی با استفاده از داده‌های سری زمانی سال‌های 1382 تا 1397 به روش حداقل مربعات معمولی OLS، در نرم‌افزار Eviews، برآورد و کشش‌های قیمتی تقاضای آب به‌دست آمد. پس از آن با کمک نرم‌افزار MATLAB، قیمت بهینه رمزی آب برای محصولات فوق محاسبه شد. نتایج نشان داد که قیمت‌گذاری بهینه اول، صنعت را با کسری مواجه می‌سازد. طبق قاعده رمزی برای منطقه مورد مطالعه، قیمت بهینه دوم (قیمت رمزی) کارآمدترین قیمتها را با توجه به محدودیت بودجه که باید برآورده شود، تعریف میکند. همچنین برای دستیابی به حداکثر رفاه اجتماعی قیمت‌ آب محصولات ذرت، جو، گندم و گل رز، که درآمد تضمین شده بهتری دارند، از قیمت تمام شده آب بیشتر و محصولات بامیه، نخود و باقلا، سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی از قیمت تمام شده آب کمتر پیشنهاد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Economic Pricing of Water for selected Agricultural Products by Ramsey Method in the Irrigation Network of Northern Khuzestan

نویسندگان [English]

  • Massoumeh leylizadeh 1
  • Alireza Jorjoirzadeh 2
  • Aslan Egdernezhad 3
1 Graduated from the Department of Economics, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
2 Economic Department, Islamic Azad University
3 Assistant Professor, Department of Water Sciences and Engineering, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
چکیده [English]

At present, the tariff for agricultural water in irrigation networks is calculated based on the Law on Stabilization of Crop Water approved in 1990, based on 1% to 3% of the planted crop. Since the method of calculating agricultural water tariffs is non-volume and based on two performance indicators at the level and price of the product, it does not cover the costs of operation and maintenance of irrigation network facilities. It has caused a waste of water resources. Therefore, water pricing based on economic principles and foundations is one of the most critical requirements. The purpose of this study is to obtain the optimal price of agricultural water in the irrigation networks of northern Khuzestan. To determine this price, the average cost and the marginal cost of production per cubic meter of water were calculated. The water demand function of 8 agricultural products was obtained using time series data from 2003 to 2018 using the ordinary least squares method of OLS. In Eviews software, estimation and price elasticities of water demand were obtained. Then, with the help of MATLAB software, the optimal Ramsey price of water for the above products was calculated. The results show that optimal pricing first leaves the industry with a deficit. According to the Ramsey rule for the study area, the second optimal price (Ramsey price) defines the most efficient prices according to the budget constraint to be met. Also, to achieve maximum social welfare, the price of water for corn, barley, wheat, and rose crops, which have a better-guaranteed income, is higher than the average cost of water, and the products of okra, peas, beans, potatoes, and tomatoes are less than the average cost of water.

کلیدواژه‌ها [English]

  • water tariff
  • Ramsey optimal pricing
  • Irrigation network
  • Northern Khuzestan

مراجع

احسانی، م.، دشتی، ق.، حیاتی، ب.، و قهرمان‌زاده، م.، 1389. برآورد ارزش اقتصادی آب شبکه آبیاری دشت قزوین: کاربرد رهیافت دوگان. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 25(2): 237-245.
امیرتیموری، س. و باقرزاده، آ. 1387. بررسی جایگاه آب در کشاورزی ایران و قیمت‌گذاری آن. سومین کنفرانس مدیریت منابع آب، تبریز، انجمن علوم و مهندسی منابع آب ایران، دانشگاه تبریز.
برزگرکلیجی، س. 1392. قیمت‌گذاری اقتصادی آب در بخش کشاورزی به روش رمزی (مطالعه موردی استان مازندران). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
پورزند، ا. 1385. تحویل حجمی آب در شبکه‌های آبیاری. چهارمین همایش تبادل تجربه‌های پژوهشی، فنی و مهندسی، کرمانشاه. 17 ص.
جلیلی بوالحسنی، ح. 1397. تعیین قیمت اقتصادی آب در بخش کشاورزی با استفاده از روش رمزی. ششمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در علوم کشاورزی، تهران.
حاتمی‌کیا، ر. 1395. قیمت‌گذاری آب در بخش کشاورزی به روش رمزی (مطالعه موردی استان اصفهان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
رمضانی قوام‌آبادی، م.ح. و فرخی، ر. ا. 1393. الگوی اروپایی حفاظت از آب؛ بررسی حقوقی ابعاد دسـتورالعمل چارچوبی آب اتحادیه اروپا. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، 4 (15)، 134-111.
سعیدان، م. 1396. نظام قیمت‌گذاری و تعرفه‌های خدمات آب تعرفه‌های آب کشاورزی. اولین اجلاس هم‌اندیشی با متخصصان علوم آب و محیط‌زیست، وزارت نیرو.
عزیزی، ج. و یزدانی، س. 1383. تعیین مزیت نسبی محصولات عمده باغبانی ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 12(46): 41-72.
عطایی، م.، مقدسی، ر. و تهامی‌پور، م. 1395. تعیین روش مناسب قیمت‌گذاری آب در بخش کشاورزی: مطالعه موردی استان فارس. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 24 (96): 223-199.
فلاحتی، ع.، سهیلی، ک. و واحدی، م. 1391. قیمت‌گذاری اقتصادی آب در بخش کشاورزی به روش رمزی. فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی). 26 (2): 140-134.
کلایی، ع. 1393. بررسی اجمالی وضعیت مدیریت و قیمت‌گذاری آب کشاورزی در ایران و برخی کشورهای منتخب. مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی– مدیریت خدمات پژوهشی.
محمدی، ت. 1387. اقتصاد منابع آب از نظارت تا خصوصی‌سازی. انتشارات سازمان برنامه و بودجه 34/00/78.
موسی‌پور، ش.، حسینی، س.م.، احمدپور، م. و نوروزیان، م. 1400. تأثیر سیاست کاهش یارانه آب آبیاری بر تقاضای آب کشاورزان و سطح زیر کشت محصولات زراعی. نشریه مدیریت آب در کشاورزی. 8 (1): 114-103.
نوفرستی، م. 1378. ریشه واحد و همجمعی در افتصادسنجی. تهران، خدمات فرهنگی رسا، 200 ص.
Berbel, J. and Gomez-Limon, J.A. 2000. The impact of water-pricing policy in Spain: an analysis of three irrigated areas. Agricultural Water Management. 43: 219-238
Bernardo, D. and Whittlesey, N. 1989. Factor demand in irrigated agriculture under conditions of restricted water supplies. Economic Research Technical Bulletin no. 1765, US Dept. of Agriculture.
Boiteux, M. 1956. Sur la Gestion des Monopoles Publics Astreints 'a l'Equilibre Budgetaire Econometrica. 24: 22-44; English translation: On the Management of Public Monopolies Subject to Budgetary Constraints, Journal of Economic Theory. 3 (1971): 219-240.
Cornish, G., Bosworth, B., Perry, C., and Burke, J. 2004. Water charging in irrigated agriculture-An analysis of international experience. Food And Agriculture Organization Of The United Nations, Rome. 1-82.
Der Zaag, P. V. and Savenije, H.H.G. 2006. Water As An Economic Good: The Value Of Pricing And The Failure Of Markets. Value Of Water Research Report Series No. 19.
García-valiñas, M.A. 2005. Efficiency and Equity in Natural Resources Pricing: A Proposal for Urban Water Distribution Service. Journal of Environmental & Resource Economics. 32: 183–204.
Green, R. 2007. Nodal Pricing of Electricity: How much does it cost to get it wrong? Journal of Regulatory Economics. 31: 125–149.
Gujarati, D.N. 2003. Basic econometrics. Irwin: McGraw-Hill.
Hoyt, P.G. 1984. Crop water production functions and economic implication for Colorado. US Dept. of Agriculture. Economic Research Service.
Lesch, S.M., Strauss, D.J., and Rhoades, J.D. 1995. Spatial prediction of soil salinity using electromagnetic induction techniques 1. Statistical prediction models: A comparison of multiple linear regression and cokriging. Water Resources Research. 31: 373-386.
Martin-Cejas, R.R. 2002. An approximation to the productive efficiency of the Spanish airports network through a deterministic cost frontier. Journal of Air Transport Management. 8(4):233–238.
Perry, C. J. 1995. Alternative Approaches to Cost Sharing for Water Service to Agriculture in Egypt. Research Report 2. Colombo, Sri Lanka: International Irrigation Management Institute. 16pp.
Perry, C.J. 2001. Charging for Irrigation Water: The Issues and Options, with a Case Study from Iran. Research Report 52. Colombo, Sri Lanka: International Water Management Institute. 19pp.
Ramsey, F. P. 1927. A Contribution to the Theory of Taxation," Economic Journal. 37: 47-61.
Ray, I. 2002. Farm-level incentives for irrigation efficiency: some lessons from an Indian canal. Forthcoming in: Water Resources Update, 65-71.
Sánchez-Martínez, T., Salas-Velasco, M., and Rodríguez-Ferrero, N. 2017. Ramsey pricing for cost recovery applied to reservoir infrastructure in Andalucia. Journal of Water Economics and Policy.  03, 04:1650029. 
Sapino, F., Perez-Blanco, C. D., Gutierrez-Martin, C. and Frontuto, V. 2020. An ensemble experiment of mathematical programming models to assess socio-economic effects of agricultural water pricing reform in the Piedmont Region, Italy. Journal of Environmental Management. 267: 1-13.
Sherman, R. 1989. The regulation of monopoly. Second-best public pricing. Cambridge University Press. 315 P.
Tsur, Y. 2005. Economic Aspects of Irrigation Water Pricing. Canadian Water Resources Journal. 30(1): 31–46.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار