تأثیر تلفیق روش‌های آبیاری غرقابی و قطره‌ای در سطوح مختلف کود نیتروژن و تعداد نشا بر عملکرد و بهره‌وری آب برنج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی تحصیلات تکمیلی گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان-رشت

2 گروه مهندسی آب، دانشکده علوم کشاورزی ، دانشگاه گیلان، شهر رشت

3 گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان-رشت

4 گروه خاکشناسی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان-رشت

چکیده

به‌منظور بررسی تاًثیر تلفیق روش‌های آبیاری و سطوح کود نیتروژن در سیستم کشت تک و چند نشا بر عملکرد و بهره‌وری آب برنج (Oryza sativa L.) رقم طارم روشن، آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با تیمارهای آبیاری شامل؛ روش آبیاری غرقاب دائم در طول دوره رشد (شاهد T1,)، روش آبیاری قطره‌ای نواری پس از مرحله واکاری(T2) ، پنجه‌زنی (T3)، خوشه‌دهی (T4)، گلدهی (T5) و خمیری (T6) با 50 درصد مقدار آب آبیاری غرقاب دائم و دو تیمار 90 (N1) و 180 (N2) کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن از منبع اوره و دو تیمار تک (S1) و چند نشا (S2) در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه و بهره وری آب به ترتیب با 7/6730 کیلوگرم بر هکتار در تیمار T5 × S1 و 844/0 کیلوگرم بر مترمکعب در تیمار T2 × S2 بدست آمد که با تیمار T3 × S1 اختلاف معنی-داری نداشتند. همچنین بیشترین بهره‌وری آب مبتنی‌بر عملکرد دانه در همۀ تیمارهای آبیاری با تیمار N2 همراه بود. بنابراین برای عملکرد دانه بیشتر با بهره‌وری آب بالاتر می‌توان در شرایط محدودیت آب، تیمار T3 × S1 را با سطح کودی N2 در منطقه رشت اعمال کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of combining flood and drip irrigation methods in different levels of nitrogen fertilizer and number of seedlings on yield and water productivity of rice

نویسندگان [English]

  • nastaran Shoaei Parchin 1
  • Mohammad Hassan Biglouei 2
  • Gholamreza mohsenabadi 3
  • Mohammad Bagher Farhangi 4
1 Graduate student of Water Engineering, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan-Rasht
2 Department of Water Engineering, Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Rasht
3 Department of Agriculture and plant breeding, Faculty of Agricultural Sciences, Guilan University
4 Department of Soil Science, Faculty of Agricultural Sciences, Guilan University
چکیده [English]

In order to investigate the effect of combining irrigation methods and nitrogen fertilizer levels in single and multiple seedling cultivation system on yield and water productivity of Tarom Roshan rice (Oryza sativa L.) cultivar, an experiment was conducted as split split plots based on randomized complete blocks with six irrigation treatments. The irrigation treatments include permanent flood irrigation method during the growing season (T1, control), strip drip irrigation method after the refilling of missing hills stage (T2), tillering (T3), clustering (T4), flowering (T5) and pasting (T6) with 50% of the amount of permanent flood irrigation water for each irrigation treatments. Two treatments of 90 (N1) and 180 (N2) kg/ha nitrogen fertilizer from urea source and two treatments of single (S1) and multiple (S2) seedlings was applied in three replications in 2019 in the rice research farm of Guilan University. The results showed that the highest grain yield with 6730.7 kg/ha was obtained in the treatment of T5 irrigation method with single seedling system and there was no significant difference with the treatments of T3 irrigation method with single planting and T1 with multi-seedlings systems. Additionally, the highest water productivity based on grain yield with 0.844 kg/m3 was obtained in the treatment of T2 irrigation method with multi-seedling system and there was no significant difference with the treatments of T2 and T3 irrigation methods with single seedling system. Also, the highest water productivity based on grain yield in all irrigation treatments was associated with N2 fertilizer treatment. Therefore, for higher grain yield with higher water productivity, N2 fertilizer level can be applied and in water restriction conditions, T3 irrigation method with S1 cultivation system can be applied in Rasht region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Growth period
  • Missing hills stage
  • Permanent flood irrigation
  • Tarom Roshan
  • Tillering stage

مراجع

اعلایی­بازکیایی، پ.، امیری، ا.، کامکار ب.، رضایی، م. و کاظمی، ح. 1398. اثر مدیریت آبیاری و تاریخ کاشت بر عملکرد و بهره­وری آب در برنج (Oryza sativa L.). نشریه تولید گیاهان زراعی. 12(4): 170-157.
بی‌نام. 1389. آمارنامه کشاورزی (جلد اول محصولات زراعی 88-1387). وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه­ریزی و اقتصادی. دفتر آمار و فناوری اطلاعات. تهران. ایران. 114.
رضوی پور، ت.، خالدیان، م.ر.، رضایی، م. 1397. تاثیر میزان و تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد و درصد جذب عناصر در برنج رقم هاشمی. فصلنامه انسان و محیط زیست. 54.
سالاردینی، ع. 1371. حاصلخیزی خاک. چاپ چهارم. انتشارات دانشگاه تهران. 434.
سپاسخواه، ع.، توکلی، ع. و موسوی، ع. 1384. اصول و کاربرد کم آبیاری. چاپ اول. انتشارات کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران. 288.
سعادتی، ن. 1377. بررسی اثر تنش آب در مراحل مختلف رشد برنج بر روی عملکرد و تعیین میزان آب مصرفی رقم‌های طارم-نعمت. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور-معاونت آمل. 17.
شکرانی، م. شریفی، پ.، عبادی، ع.، صفرزاده، م.، صادقی، م. و رودپیما، م. 1391. بررسی اثر تعداد نشاء بر عملکرد و اجزای عملکرد تعدادی از ارقام برنج. پانزدهمین همایش ملی برنج کشور. 5. اسفند. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
شکری واحد، ح.، شاهین رخسار، پ. و دواتگر، ن. 1397. اثر محدودیت آب بر مصرف نیتروژن در شالیزار و تأثیر آن بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج (Oryza sativa L.) رقم هاشمی. نشریه مدیریت آب در کشاورزی. 5(1): 32-25.
شهبازی، م.، زینلی، ا.، گالشی، س.، احتشامی، م. ر. و درستی، ح. 1396. واکنش عملکرد دانه و سایر ویژگی‌های زراعی دو رقم برنج (Oryza sativa L.) بومی هاشمی و پرمحصول سپیدرود به مقدار نیتروژن کودی در رشت. نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار. 7(1): 38-21.
کاوسی، م. و یزدانی، م. ر. 1399. اثر دور آبیاری و میزان کود نیتروژن بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد برنج (Oryza sativa L.) رقم هاشمی. نشریه علوم زراعی ایران. 22(2): 182-168.
محسنی، س. ح. 1395. بررسی تعداد نشاء در کپه و مصرف کودهای بیولوژیک بر عملکرد و بعضی از خواص کمی برنج رقم طارم محلی. هفدهمین همایش ملی برنج کشور. 4. بهمن. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
محمدیان، م. 1381. گزارش نهایی طرح بررسی تقسیط نیتروژن در خاک‌هایی با ظرفیت تأمین نیتروژن مختلف برای رقم نعمت. مؤسسه تحقیقات برنج کشور. 15.
مدهوش، ا. 1392. بررسی عملکرد و صفات مورفولوژیک برنج رقم هاشمی بر­اساس سطوح مختلف شوری آب و کود نیتروژن با استفاده از مدل SWAP و WOFOST در منطقه رشت. پایان­نامه کارشناسی ارشد. علوم مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان. 96.
موسوی، س. غ.، برادران، ر.، محمدی، ا. ل.، ثقه الاسلامی، م. ر. و امیری، ا. 1394. تأثیر مقادیر کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم برنج. نشریه پژوهش‌های زراعی ایران. 13(1): 152-146.
 Belder, P., Spiertz, J.H.J., Bouman, B.A.M., Lu, G. and Tuong, T.P. 2005. Nitrogen economy and water productivity of lowland rice under water-saving irrigation. Field Crops Research. 93: 169–185.
Bindra, A.D., Kalia, B.D. and Kumar, S. 2000. Effect of N-levels and dates of transplanting on growth, yield aand yield attributes of acented rice. Advances in Agricultural Research in India. 10: 45-48.
Dawe, D. 2005. Increasing water productivity in
 
rice-based systems in Asia-past trends, current problems, and future prospects. Plant Production Science. 8: 221-230.
Grigg, B.C., Beyrouty, C.A., Norman, R.J., Gbur, E.E., Hanson, M.G. and Wells, B. R. 2000. Rice responses to changes in floodwater and N timing in southern USA. Field Crops Research. 66: 73-79.
Haefele, S.M., Naklang, K., Harnpichitvitaya, D., Jearakongman, S., Skulkhu, E., Romyen, P., Phasopa, S., Tabtim, S., Suriya-arunroj, D. Khunthasuvon, S., Kraisorakul, D., Youngsuk, P., Amarante, S.T. and Wade, L.J. 2006. Factors affecting rice yield and fertilizer response in rainfed lowlands of northeast Thailand. Field Crops Research. 98: 39–51.
He, H.B., Yang, R., Chen, L., Fan, H., Wang, X., Wang, S.Y., Cheng, H. W. and Ma, F.Y. 2014. Rice root system spatial distribution characteristics at flowering stage and grain yield under plastic mulching drip irrigation (PMDI). Journal of Animal and Plant Science. 24: 290-301.
Hejun, A., Shaobing, P., Yingbin, Z., Qiyuan, T. and Romeo, M. V. 2010. Reduction of unproductive tillers did not increase the grain yield of irrigated rice.  Journal of Field Crops Research. 116: 108–115.
Lafitte, H.R. and Courtois, B. 2002. Interpreting cultivar environment interactions for yield in upland rice, assigning value to drought-adaptive traits. Crop Science. 42: 1409-1420.
Manzoor, Z., Awan, T. H., Safdar, E., Ali, R. I., Ashraf, M. M. and Ahmad. M. 2006. Effect of nitrogen levels on yield and yield components of Basmati 2000. Journal of Agricultural Research. 44(2):115-122.
Pradip, T.S. and Patil, S.N. 2013. Effect of SRI method for rice cultivation and drip irrigation – a low cost treatment for cultivation of strawberry. Advanced Research Journal of Crop Improvement. 4(2): 93-97.
Rao, K.V.R., Gangwar, S.K., Chourasia, L.B.R. and Soni, K.A. 2017. Effects of drip irrigation system for enhancing rice. Yield under system of rice intensification management. Applied Ecology and Environmental Research. 15: 487-495.
Soman, P., Bansal, R., Sharma, N., Singh, S., Bhardwaj, A. K., Pandiaraj, T. and Bhardwaj, R.K. 2018. On-farm drip irrigation in rice for higher productivity and profitability in Haryana, India. International Journal of Current Microbiology and Applied Science. 7: 506-51.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار