تاثیر مدیریت آبیاری در شرایط باغدار بر بهره‌وری آب آبیاری درختان پسته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش

2 بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

چکیده

با توجه به کاهش کمی و کیفی منابع آب و همچنین جهت حفظ کشاورزی موجود، راه‌حلی به‌جز افزایش عملکرد در واحد سطح از طریق تغییر الگوی کشت، استفاده صحیح از نهاده‌ها، مدیریت بهینه آبیاری و در نهایت افزایش بهره‌وری آب آبیاری نمی‌باشد. در همین راستا، تحقیقی در یک باغ پسته رقم احمدآقایی در شهرستان سروستان طی سال زراعی 98-97 با هدف مقایسه حجم آب آبیاری، بهره‌وری آب آبیاری و بازده ماشین در بسترهای مختلف توزیع آب در روش آبیاری سطحی اجرا شد. طرح آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار مدیریت آبیاری و سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل: روش غرقابی رایج با عرض نوار 6 متر (تیمار شاهد)، نهر ایجاد شده در دو طرف ردیف درختان (نهرکن)، کاهش عرض نوار از طریق مرز ایجاد شده در وسط ردیف درختان (مرزبند) و بستر سینه‌مرغی ایجاد شده در دو طرف ردیف درختان (کدول) بود. میزان آب آبیاری با توجه به دبی ورودی به هر تیمار و زمان قطع آبیاری بر اساس مدیریت اعمال شده باغدار در تیمارهای شاهد، مرزبند، کدول و نهرکن به‌ترتیب 8400، 4648، 4200 و 3080 مترمکعب در هکتار در طی سال زراعی بدست آمد. نتایج نشان داد که در تمامی تیمارها، بهره‌وری آب آبیاری نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. به‌طوری‌که میزان این افزایش در تیمارهای نهرکن، کدول و مرزبند نسبت به تیمار شاهد به‌ترتیب 120، 91 و 62 درصد بود. در نهایت، تیمار نهرکن و سپس کدول با کاهش آب آبیاری به ترتیب به میزان 63 و 50 درصد و عدم معنی‌داری میزان عملکرد نسبت به تیمار شاهد به‌عنوان بهترین تیمار‌های آبیاری درختان پسته در باغ مورد آزمایش پیشنهاد شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of Irrigation management under farmer conditions on irrigation water productivity of pistachio trees

نویسندگان [English]

  • Amir Eslami 1
  • Mohammad Shaker 2
  • Akbar Jokar 2
1 Agricultural Engineering Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), SHiraz, Iran.
2 Agricultural Engineering Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research Education And Extension Organization, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Due to the quantitative and qualitative reduction of water resources and also to maintain existing agriculture, the only solution is to increase yield per unit area by changing the cultivation pattern, correct use of inputs, optimal irrigation management and ultimately increase irrigation water productivity. In this regard, a study was conducted in a pistachio garden of Ahmad Aghaei cultivar in Sarvestan city during the 2018-2019 crop year with the aim of comparing the volume of applied water, irrigation water productivity and machine efficiency in different water distribution substrates in surface irrigation method. The experimental design was performed in the form of randomized complete blocks with 4 treatments of irrigation management in three replications. The treatments were: conventional flooding method with a strip width of 6 meters (Control treatment), the creek created on both sides of the tree row (Ditcher), reducing the strip width through the border created in the middle of the row of trees (Border) and the bed of Sine-Morghi created on both sides of the rows of trees (Kadval). The amount of irrigation water according to the inflow to each treatment and the time of cut off based on the management applied by the gardener in control, border, kadoul and ditcher treatments was 8400, 4648, 4200 and 3080 cubic meters per hectare, respectively. The results showed that in all treatments, irrigation water productivity increased compared to the control treatment. So that the rate of increase in ditcher, kadoul and border treatments compared to the control treatment was 120, 91 and 62%, respectively. Finally, ditcher and Kadval treatments with reduction of irrigation water by 63 and 50%, respectively, and no significant yield compared to the control treatment were suggested as the best irrigation treatments for pistachio trees in the tested garden.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Effective rainfall
  • Machine efficiency
  • Surface irrigation
  • Volume of water
  • Water distribution substrates

مراجع

اسلامی، ا. و نقوی، ه. 1390. بررسی امکان استفاده از آب باکیفیت نامتعارف در سیستم قطره‌ای زیرسطحی در کانال کود باغات پسته. گزارش پژوهشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. 120 صفحه.
اسلامی، ا. و کریمی گوغری، ش. 1387. آبیاری درختان پسته با استفاده از آبیاری قطره‌ای زیرسطحی. دومین همایش ملی مدیریت شبکه‌های آبیاری و زهکشی. دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده مهندسی آب.
اسماعیلی، ش.، چراغی، س. ع. ‌م.، مصطفوی، م. ح.، طباطبایی، س. ض.، آذرفر، س. و نوریان، ا. 1383. مقایسه روش‌های آبیاری سطحی در باغات پسته با آب‌شور. گزارش پژوهشی مرکز ملی تحقیقات شوری یزد. 12 صفحه.
اسماعیلی، ش.، چراغی، س. ع. ‌م.، مصطفوی، م. ح. و طباطبایی، س. ض. 1391. مقایسه روش‌های آبیاری سطحی در باغات پسته شمال اردکان. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری یزد. 49 صفحه.
الماسی، م. و کیانی، ش. 1387. مبانی مکانیزاسیون کشاورزی، انتشارات جنگل، جاودانه، چاپ چهارم. 295 صفحه.
بی‌نام. آمارنامه سازمان جهاد کشاورزی استان فارس، 1397.
رضوی، ر.، طایفه رضایی، ح.، رضوی، م.، محمداسماعیل، ز. و جدیدی، ت. 1400. ارزیابی و بهینه‌سازی راندمان کاربرد آب در مزرعه با آبیاری سطحی در مزارع استان آذربایجان غربی. هفدهمین کنگره علوم خاک ایران و چهارمین همایش ملی مدیریت آب در مزرعه "تجدید حیات حکیمانه خاک و حکمروائی حکیمانه آب"، کرج.
شریعتی، م. 1375. مروری بر تحقیقات پسته در مرکز تحقیقات کشاورزی کرمان. چکیده مقالات سمینار بررسی مسائل پسته. کرمان، دانشگاه شهید باهنر کرمان. صفحه 15.
صداقتی، ن.، حسینی فرد، س. ج.، و علی‌آباد، ح. 1385. مقایسه روش‌های آبیاری سطحی با دو دور مختلف در باغ‌های پسته. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی موسسه تحقیقات پسته کشور. 26 صفحه.
صداقتی، ن.، محمدی محمدآبادی، ا.، حسینی فرد، س. ج. و حکم‌آبادی، ح. 1391. بررسی امکان آبیاری یک‌درمیان نوارهای آبیاری جهت کاهش دور آبیاری در باغ‌های پسته. گزارش نهایی پروژه تحقیقاتی موسسه تحقیقات پسته کشور. 24 صفحه.
عباسی، ف.، ناصری، ا.، سهراب، ف.، باغانی، ج.، عباسی، ن. و اکبری، م. 1394. ارتقای بهره‌وری مصرف آب. دستاورد پژوهشی، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، ناشر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. 68 صفحه.
قاسمی، م. م.، صحرائیان جهرمی، ح.، پاک‌پرور، م.، بذرافکن، ع. ا.، آی، آ.، کوشافر، س. و طالبی، م. 1399. اطلس کشاورزی شهرستان سروستان. سازمان جهاد کشاورزی فارس. ایران.
محمدی، ا. 1379. بررسی امکان تغییر سیستم آبیاری از سطحی به زیرزمینی و تعیین تأثیر سیستم بر روی میزان Early spliting در درختان پسته بارور. گزارش پژوهشی موسسه تحقیقات پسته.
موسوی فضل، س. ح.، رحیمیان، م. ح.، کوهی، ن.، ریاحی، ح.، کرامتی، م.، عباسی، ف. و باغانی، ج. 1399. ارزیابی حجم آب کاربردی و بهره‌وری آب در کانون‌های اصلی تولید پسته کشور (استان‌های کرمان، خراسان رضوی، یزد و سمنان). نشریه آبیاری و زهکشی ایران، شماره 6، جلد 14. ص. 2244-2256.
Arora, V. K., Singh, C. B., Sidhu A. S. and Thind, S. S. 2011. Irrigation, tillage and mulching effects on soybean yield and water productivity in relation to soil texture. Agricultural Water Management. 98: 563–568.
Balwinder, S., Humphreys, E., Eberbach, P. L., Katupitiya, A., Yadvinder, S. and Kukal, S. S. 2011. Growth, yield and water productivity of zero till wheat as affected by rice straw mulch and irrigation schedule. Field Crops Research. 121: 209–225.
Bindraban, P. S., Stoorvogel, J. J., Jansen, D. M., Vlaming, J. and Groot, J. J. R. 2000. Land quality indicators for sustainable land management: proposed method for yield gap and soil nutrient balance. Agricultural, Ecosystems & Environment. 81: 103-112.
Bouman, B. 2007. A conceptual framework for the improvement of crop water productivity at different spatial scales. Agricultural Systems. 93: 43–60.
De Vries, M. E., Rodenburg, J., Bado, B. V., Sow, A., Leffenaar, P. and Giller, K. E. 2010. Rice production with less irrigation water is possible in a Sahelian environment. Field Crops Research. 116:154–164.
Fischer, G., Van Velthuizen, H., Hizsnyik, E. and Wiberg, D. 2009. Potentially obtainable yields in the semi-arid tropics. Global Theme on Agroecosystems Report No. 54, International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics, Andhra Pradesh, India.
Geerts, S. and Raes, D. 2009. Deficit irrigation as an on-farm strategy to maximize crop water productivity in dry areas. Agricultural Water Management. 96: 1275–1284.
Rockström, J. and Barron, J..2007. Water productivity in rainfed systems: overview of challenges and analysis of opportunities in water scarcity prone savannahs. Irrigation Science. 25: 299–311.
Cartes, P., Gianfreda, L. and Mora, M. L. 2005. Uptake of selenium and its antioxidant activity in ryegrass when applied as selenate and selenite forms, Plant and Soil, 276: 359-367.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار