تطبیق یافته‌های تحقیقاتی با وضع موجود در اراضی تحت کشت گندم در شرایط شور

نویسندگان

1 استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

2 مربی پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

چکیده

بدون شک هرگونه بهبود در کیفیت و افزایش تولید محصولات کشاورزی مستلزم وجود یافته­های تحقیقاتی و انتقال آنها به سطح مزارع است. هدف از اجرای این تحقیق انتقال یافته­های تحقیقاتی به مزرعه و تطبیق و واسنجی آن­ها با وضع موجود در اراضی تحت کشت گندم در شرایط شور بود. لذا در این تحقیق توصیه­های فنی متعددی از جمله چگونگی آماده سازی زمین، روش آبیاری و رقم مناسب در اراضی کشاورز و در سطحی معادل 5 هکتار اجرا شد. با اجرای این توصیه‌ها در دو سال متوالی در مزارع گندم که با آب با شوری 13 دسی زیمنس بر متر آبیاری می­شدند نتایج
عبارتند از: نتایج سال اول اجرای این تحقیق نشان داد که میزان عملکرد دانه گندم در مزرعه آزمایشی 4890 کیلوگرم در هکتار و میزان افزایش عملکرد نسبت به شاهد 10 درصد بود. میزان آب مصرفی در مزرعه آزمایشی معادل 4400 متر مکعب در هکتار اندازه ­گیری شد که در مقایسه با 6130 متر مکعب در هکتار برای مزرعه شاهد کاهش قابل توجه 28 درصد را نشان می­دهد. بر این اساس بهره­وری آب از 73/0 کیلوگرم بر متر مکعب برای مزرعه شاهد به 1/1 کیلوگرم بر متر مکعب در مزرعه آزمایشی افزایش یافت. در سال دوم میزان عملکرد مزرعه آزمایشی 4870 کیلوگرم در هکتار و نسبت به مزرعه شاهد 27 درصد افزایش نشان داد. حجم آب مصرفی در مزرعه آزمایشی 5380 متر مکعب در هکتار و نسبت به میزان 5940 متر مکعب در هکتار برای مزرعه شاهد کاهش 10 درصد را نشان داد. بر این اساس بهره­وری آب در سال دوم از 6/0 در مزرعه شاهد  به 91/0 کیلوگرم بر متر مکعب در مزرعه آزمایشی افزایش یافت. با توجه به تأثیر قابل توجه توصیه­های ارائه شده در این تحقیق بر افزایش بهره­وری آب در شرایط مزرعه و با عنایت به اینکه مقرر شده است در طول برنامه پنجم توسعه کشور شاخص بهره­وری مصرف آب در بخش کشاورزی ارتقاء یافته و راندمان آبیاری بخش کشاورزی به حداقل چهل (40 درصد) در سال آخر برنامه برسد، بکارگیری نتایج این تحقیق در سطح وسیع در اراضی فاریاب تحت کشت گندم توصیه می­شود­.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Adaptation of Developed Technologies in Wheat Cultivated Fields under Saline Condition

نویسندگان [English]

  • Seyed Ali Mohammad Cheraghi 1
  • seyed Ebrahim Dehqanian 2
1 Assistant Professors and Researcher of Fars Agricultural and Natural Resources Research Center
2 Researcher of Fars Agricultural and Natural Resources Research Center
چکیده [English]

Research findings and their application in the field is a prerequisite for any improvement in quality and quality of agricultural products. The main objective of this research was to extend and adapt the research findings on salinity in wheat cultivated fields. Based on this, recommendations were made on various management practices including land preparation, irrigation methods and crop variety selection. Execution of these recommendations on a five hectare field for two consecutive years and comparison of the results with that of farmer’s field adjacent to the experimental field showed the following results:
In the first year wheat grain yield obtained from the experimental field was 4890 kg.ha-1. This was 9.6 percent higher than the yield obtained from the farmer’s field. Water productivity (WP) defined as the ratio of crop yield to applied water was 1.1 kg.m-3 in the experimental field showing an increase of 51.7 percents compared to WP calculated for the farmer’s field. In the second year, grain yield from the experimental field was 4870 kg.ha-1. This was 38 percent higher than the yield obtained from the farmer’s field. WP for the experimental field in this year was 0.91 kg.m-3. Considering the significant effect of the recommended practices on WP, it is proposed that the result of this project to be out scaled in fulfilling the objective of the 5th national development plant for increase in water productivity and irrigation efficiency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irrigation Method
  • Salinity
  • Seed Yield
  • Water Productivity
  • Wheat
چراغی، س. ع. م. 1393. تدوین برنامه راهبردی: مدیریت استفاده پایدار از منابع آب­های نامتعارف و خاک­های شور، گزارش نهایی. مرکز ملی تحقیقات شوری. 195 ص.
  چراغی، س. ع. م. رسولی، ف. 1387. ارزیابی مدیریتهای بهره‌ برداری از منابع آب  و خاک شور اراضی تحت کشت گندم در مناطق مختلف کشور، گزارش نهایی. مرکز ملی تحقیقات شوری. 132 ص.
علیزاده آ. 1389. طراحی سیستم­های آبیاری  (جلد اول). چاپ چهارم، دانشگاه امام رضا (ع)- 452ص.
 
Ayers, R. S. and Wescot, D. W. 1985. Water quality for agriculture. Irrigation and Drainage paper. No. 29, Rev. 1, FAO, Rome.
Bautista, E., Clemmens, A. J., Strelkoff, T. S., Schlegel, J., 2009. "Modern analysis of surface irrigation systems with WinSRFR." Agriculture Water Management 96, pp. 1146–1154.
Hanson, B. R. and Grattan, S. R. 1999. Agricultural salinity and drainage. University of California. Irrigation Program.
Mashali, A.M. 1999. FAO global network in soil management for sustainable usre of salt affected soils. 32 p. Paper presented at International Workshop, September 6-9. 1999. Menemen, Izmir, Turkey.
Mass, E. V. & G. Hoffman.1977. Crop salt tolerance: current assessment. Journal  Irrigation  Science,  10, 29-40.
Minhas, P. S., Sharma, O. P. & Patil S.G.(1998). 25 year of  research on management of salt-affected soils and  use of saline water in agriculture , central soil salinity research institute, karnal.
Oster, J. D. 1994. Irrigation with poor quality water. Agr. Water Mgt. 25:271-297.
Rhoades, J. D., Kandiah, A. and Mashali, A. M. 1992. The use of saline waters for crop production. Irrigation and Drainage paper. No. 48, FAO, Rome.
Shalhevet, J. 1994. Using water of marginal quality  for crop production: major issues. Agr. Water Mgt. 25:233-269
Walker, W.R. 1997, ‘SIRMOD II. Irrigation simulation software’, Utah State University, Logan